HAFTA TATİLİ ÜCRETİNİN HESAPLANMASI İŞÇİ HAKLARI İŞ HUKUK

Çalışma yaşamına ilişkin düzenlemeler gereği, çalışanların haftanın 6 iş günü çalışmış olmaları durumunda, 24 saat kesintisiz dinlenmelerinin sağlanması esastır. Hafta tatiline hak kazanan işçinin çalışmadığı güne ilişkin ücreti, işverenler tarafından kendilerine herhangi bir çalışma karşılığı olmaksızın ödenmektedir. Günlük ücretle çalıştırılan işçilerin hafta tatili ücretleri, bir günlük ücretlerinin tutarına eşittir. Saatlik ücretle çalıştırılan işçilerin hafta tatili ücreti, bir saatlik ücretlerinin 7,5 ile çarpımı yoluyla hesaplanarak işverenler tarafından ödenecektir. Ücretleri aylık olarak belirlenen (aylık maktu ücret) işçilere, bu ücretleri çalışıp çalışmadıklarına bakılmaksızın ödendiğinden, bu işçilere ayrıca hafta tatili ücreti ödenmesi gerekmeyecektir. Belirlenen aylık ücret, bir aylık süre sonunda ödenecek ücret olacağından, bu ücret, hafta tatili günlerini de kapsayacaktır.

HAFTA TATİLİ ÜCRETİ NASIL HESAPLANIR?

Yasanın ilgili maddesi gereği herhangi bir ücretlendirme rasyosu tam olarak getirilmediği için birçok hesaplama yanlış yapılmaktadır. Maddeye göre, “çalışılmayan hafta tatili günü için işveren tarafından bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücreti tam olarak ödenir”. Yani, aynı ulusal bayram ve genel tatil gününde olduğu gibi, işçinin hafta tatili gününde çalışmadan dahi 1 günlük ücret alacağı doğmaktadır. Madde, hafta tatilinde çalışılması halinde ilave ücretin nasıl hesaplanacağını düzenlememektedir. Bu husustaki hukuki boşluğu Yargıtay kararları doldurmaktadır. Yargıtay’ ın yerleşik görüşüne göre hafta tatilinde yapılan çalışmalar, aynı fazla çalışmalar gibi yüzde 50 artırımlı ödenmelidir.

Ancak, buradaki hesaplama fazla çalışmalardakinden farklıdır. İşçi, 46. madde uyarınca, hafta tatili gününde çalışmadan dahi 1 günlük ücrete hak kazanmaktadır. Yüzde 50 artırımlı hesaplanan ücret, bu 1 günlük ücret alacağı üzerine ilave edilmelidir. Yani, hafta tatili günü çalışan işçi çalışmasa dahi 1 günlük ücret alacağından, çalıştığı zaman 1,5 günlük ücret daha alacaktır ve kendisine hafta tatili çalışması için toplamda 2,5 günlük ücret ödenecektir. Hafta tatilinde fazla çalışılan saat başına saat ücretinin 2,5 katının ödenmesini bir örnekle daha açıklayıcı bir şekilde anlatalım;

Örnek;

Aylık maktu brüt ücreti 1.575,00 TL olan bir çalışan ay içerisinde 2 günlük hafta tatilinde tam gün (Günlük 7,5 saat) çalışması halinde çalışanın ilgili aydaki çalışma karşılığı kazandığı hafta tatili ücreti ve çalışanın hak ettiği ilgili ay toplam ücreti ne kadardır?

Cevap:

Çalışan aylık maktu ücret ile çalıştığı için hafta tatilinde çalışmasa bile o günün ücreti kendisine ödenecektir. Bu kural gereği çalışan 1 günlük ücret alacağını hak etmiş ve ayrıca Yüzde 50 artırımlı hesaplanan ücret, bu 1 günlük ücret alacağı üzerine ilave edilmelidir. Bu açıklamalardan anlaşılacağı üzere, hafta tatilinde çalışan işçiye bir hafta tatili ücreti, bir normal günlük çalışma ücreti ve yarım ücret fazla çalışma olmak üzere toplam da 2.5 günlük ücretödenecektir.

Çalışanın bir aydaki çalışmaları karşılığı günlük brüt ücreti, Aylık normal çalışma süresinin 225 saat, haftalık çalışma süresinin 45 saat, günlük çalışma süresinin de 7,5 saat olması üzerine yapılacak hesaplama; Hafta tatiline denk gelen fazladan çalışma ücreti; 1.575,00 / 225 saat= 7,00 TL (Çalışanın saatlik ücreti) 7x7,5 = 52,50 TL (Çalışanın bir günlük ücreti) 52,50 x (1,5) = 78,75 TL (Çalışanın hafta tatilinde çalışması karşılığı ücreti) 78,75 x 2 = 157,50 (Çalışanın 2 hafta tatili gününde çalıştığı ücreti) Çalışana o ay ödenecek tutar: (Aylık Maktu Ücreti) + (2 Günlük Hafta Tatili Ücreti) ( 1.575,00) + ( 157,50) = 1.732,50 TL

Not: Çalışanın hafta tatilinde bir günlük çalışması karşılığında “günlük ücreti x (1,5) formülünden, o gün için hak ettiği hafta tatili ücretine kolayca ulaşılabilir.

Feti SAVRAN İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Uzmanı / Sosyal Güvenlik Denetmeni

Yararlanılan Kaynaklar:

Yargıtay 9. H.D. 23.05.1996 gün 1995/37960 E, 1996/11745 K.

Yargıtay 9. H.D. 20.03.2012 gün 2011/53487 E, 2012/7270 K.