İş hukuk işçi hakları Çalışan işçi kadının kanuni hakları

Hamile ve emziren kadınların çalışma süreleri, şartları, iş yeri kreşleri...

Ana hatlarıyla baktığımızda; doğumdan itibaren kadın işçinin, çocuk bir yaşını dolduruncaya kadar günde 1,5 saat süt izni kullanma hakkı vardır. Bu izin konusunda kanun eksik kaldığından, uygulamada kadınların bu izni günlük değil de haftalık olarak toplu kullandığını ve haftada bir gün işe gelmeme şeklinde uygulandığını görüyoruz.

Kadınların gece postalarında çalıştırılması hususunda 24.07.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğe göre; kadınların gece postalarında 7,5 saatten fazla çalıştırılmaları yasaktır. Kadınlar hamilelik raporunu aldıktan itibaren doğuma kadar, doğumdan itibaren de bir yıl süreyle gece postalarında çalıştırılamazlar. Doktor raporuyla bu süre altı ay daha uzatılabilmektedir.

Gebe ve emziren kadınların çalıştırılması hususunda 16.08.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğe göre; kadın çalışan hamile olduğunu işverene bildirmesiyle birlikte, işveren çalışma koşullarını bir değerlendirmeye tabi tutmalı. Bu değerlendirme sonucunda eğer kadın işçi için çalışma koşullarında olumsuz bir etki riski varsa, işveren çalışma koşullarını ya da çalışma süresini olumsuz koşullara maruziyeti önleyecek şekilde değiştirmeli. Çalışma koşulları ya da saatlerinin değiştirilmesi mümkün değilse, kadın işçinin niteliklerine uygun ve daha hafif başka bir işe aktarılması için gerekli önlemleri alınmalı. Bunların hiçbiri yapılamıyorsa yönetmeliğe göre çalışan kadının istemesi halinde kendisine ücretsiz izin verilmeli.

Aynı yönetmeliğe göre çalışan hamile, hamilelik süresince ve emzirme döneminde günde 7,5 saatten fazla çalıştırılamaz. Ayrıca, hamilelik döneminde periyodik kontroller için kadın işçiye izin verilmeli ve bu izin ücretli izin olmalıdır.

100 ile 150 kadın çalışanın olduğu işyerlerinde işveren işyerine en fazla 250 metre uzaklıkta bir emzirme odası kurmalıdır. Burada, sadece kadın çalışanların sayısının dikkate alınması eleştirilmekle beraber, erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi vefat etmiş ya da boşanma halinde velayeti babaya verilenler de dikkate alınmalı. Bu nitelikteki çalışanların sayısının 150'den fazla olması halinde, emzirme odası yerine yurt kurma yükümlülüğü bulunuyor. Emzirme odaları ve yurtların kuruluş şekilleri ve buralarda görevlendirilecek personel de yönetmelikte düzenlenmektedir.

Çalışan hamile hakları ile ilgili uygulamadaki kusurlar neler?

İş Hukuku Enstitüsü Başkan Yardımcısı Avukat Naciye Uçar, yasanın var olmasının tek başına yeterli olmadığını uygulamada eksiklikler olduğunu şöyle dile getiriyor:

"Düzenlenen tasarı yeni getirilmiş bir yaptırım değil. Hatta hali hazırda eksikleri bulunuyor. Mesela yasada çalışan hamile ya da emziren kadının 7 buçuk saatten fazla çalıştırılmayacağı belirtilmiştir fakat işverenin çalıştırılması durumunda uygulanacak olan herhangi bir cezai işlem belirtilmemiştir. Artı olarak çalışan hamile ve emziren kadınların gece mesailerinde de çalıştırılamayacağı ve çalıştırılması durumunda da çalışanın şikayet etmesi durumunda 108,00 TL gibi bir ceza uygulanacağı belirtilmiştir. Buda yaptırım için yeterli bir ceza-i işlem değil ki zaten çalışanlarda işlerini kaybetme korkusuyla herhangi bir başvuruda bulunamıyor. Çoğu zaman İş Hukuku alanında el yordamıyla gidilmesine rağmen çıkarılan yasalar ile birlikte yaptırımlar arttırılmaya çalışılıyor fakat hala yeterli seviyeye ulaşılamadı. İş Hukuku Enstitüsü olarak çalışan ya da işverenlerin haklı oldukları her konuda yasal olarak haklarını aramalarını tavsiye ediyoruz. Öyle ki İş Hukukunda çıkarılar, yasa ve tüzükler tamamen yargı kararları doğrultusunda."

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından:

GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA

EMZİRME ODALARI VE ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK

http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/07/20130724-25.htm

GEBE, YENİ DOĞUM YAPMIŞ VEYA EMZİREN ÇALIŞANIN SAĞLIK VE GÜVENLİĞİ İÇİN TEHLİKELİ SAYILAN FAKTÖRLERE YÖNELİK ALINACAK ÖNLEMLER