İşverene değil işçiye koruma sağlansın

14 Temmuz 2020’de Meclise sunulan yasa teklifi ile Covid-19 nedeniyle çalışma yaşamında halen uygulanan bazı tedbirlerin yanında ek tedbirler alınması öngörülüyor. Ancak teklif ile işverenlere kolaylıklar işçiye ise yeni yükler getiriliyor.

Her şeyden önce bu teklif hazırlanırken düzenlemeler konusunda sendikaların görüşü alınmadı ve Üçlü Danışma Kurulu toplanmadı. Teklif muhtemelen işverenlerin görüşleri alınarak hazırlandı ancak bizlerin görüş ve önerileri alınmadı.

Teklifin 2. Maddesi, kısa çalışma ödeneği konusunda cumhurbaşkanına 31 Aralık 2020’ye kadar tanınan uzatma yetkisinin sektörel olarak da ayrı ayrı kullanılabilmesine olanak tanıyor. Ancak kısa çalışma ödeneği yararlanma koşulları zorluğunu koruyor (son üç yılda 450 gün çalışma ve son 60 gün aralıksız çalışma koşulu koşulu). Kısa çalışma ödeneğinde yararlanma koşulları kaldırılmalı ve Covid-19 döneminde işçilerin kısa çalıma ödeneğinden koşulsuz yararlanması sağlanmalıdır.

Teklifin 3. Maddesiyle İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklarından işverenlere yeni teşvikler aktarılması öngörülüyor. Kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin uygulamasına tabi tutulan işçilerin normal çalışma düzenine dönmesi durumunda işverenlere (işçi ve işveren payı dahil) SGK prim desteği sunulacak. SGK primlerinin tamamı, brüt ücretin yaklaşık yüzde 35’i Fon tarafından ödenecek. Böylece İşsizlik Sigortası Fonu kaynaklarından işverenlere çok daha fazla kaynak aktarılmış olacak.

Bilindiği gibi İşsizlik Sigortası Fonundan işverenlere yüksek miktarda teşvik veriliyor. Bu teşvikler daha da artacak. Oysa bu Fon’un amacı işverenlere kaynak aktarmak değildir. Ayrıca teşvikler istihdamı artırmamaktadır. İŞKUR son 3 yılda istihdamı artırmak adına 63 milyar TL harcadı ama son 3 yılda istihdam 3 milyon civarında azaldı. İşçinin parası ile işverenlere teşvik verilmesi uygulaması artık sona ermelidir.

Teklifin 4. maddesi işten çıkarma yasağının ve ücretsiz izin uygulamasının 30 Haziran 2021’e kadar sürmesi için Cumhurbaşkanına yetki veriyor. Ücretsiz izin uygulamasının (nakdi ücret desteği) neredeyse bir yıl daha uzatılması işçilerin ayda 1.168 TL’ye mahkûm edilmesi, işçilerin fesih haklarını kullanamamaları ve kıdem tazminatlarını alamamaları anlamına gelmektedir. İşten çıkarma yasağı devam etmeli ancak ücretsiz izin uygulamasına verilmelidir. Bunun yerine fesih yasağı döneminde işçiye kısa çalışma ödeneğindeki oranlar üzerinden ödeme yapılmalıdır.

Hükümet her fırsatta işverenleri koruma çabasından vazgeçmelidir. Meclis kapanırken adeta yangından mal kaçırırcasına gündeme getirilen ve işverenlere yeni avantajlar, işçiye yeni yükler getiren teklifin bu maddeleri geri çekilmelidir.