Otoyollar garantili dükkânlar bedava

Ekonomi Servisi

Ülkenin en büyük yap-işlet-devret projesi olan İzmir-İstanbul otoyolu Hazine için adeta karadeliğe dönüştü. Yolu ve Osmangazi Köprüsü’nü işleten Otoyol AŞ.’nin ise güzergâh üzerindeki işletmeler için kira ödemediği anlaşıldı. CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz’ın Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi’ne (CİMER) yaptığı başvuru ile ortaya çıkan tabloda şirketin Gebze- Orhangazi- İzmir Otoyolu üzerindeki 25 benzin istasyonu, 33 restoran ve alışveriş merkezi için Hazine'ye kira ödemediği ortaya çıktı.

CHP’li Yavuzyılmaz’a gelen yanıtta işletmelerin 2036 yılına kadar Otoyol AŞ tarafından işletileceği ve kira ödemesi de yapılmayacağı belirtildi. CİMER tarafından Yavuzyılmaz’a verilen yanıtlarda, projenin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında ihale edilmediğine dikkat çekilerek, bu projenin, 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap-İşlet-Devret Modeli çerçevesinde yapılması ve işletilmesi ve devri işine ait sözleşme imzalandığı belirtildi. Uygulama Sözleşmesi kapsamında, işletmesi gerçekleştirilen 33 adet hizmet tesisi mevcut olup, bunlardan 17’sinin İzmir-İstanbul, 16’sının da İstanbul-İzmir yönünde yer aldığı da bildirildi.

Tesislerin kimler tarafından işletildiği ve kira sözleşmelerinin hangi para cinsinden hangi tutarlarda yapıldığına ilişkin soruya karşılık ise, projenin “Yap-İşlet-Devret modeliyle ihale edildiğinden, sözleşme gereğince işletme hakkı sözleşme süreci ile sınırlı kalmak üzere görevli şirket Otoyol A.Ş’ye aittir'' denildi. Ayrıca, otoyol hizmet tesislerinde hizmet veren firmalar, görevli şirket Otoyol AŞ tarafından belirlendiği ve tarafların kendi aralarında sözleşme düzenledikleri de kaydedildi.

Asma köprülü, 3 tünel, 2'si çelik olmak üzere 38 viyadük ile 179 köprünün bulunduğu 426 kilometrelik İstanbul-İzmir seyahati, artan köprü ücretinin yanı sıra ortalama 250-350 TL'lik yakıt masrafları da eklendiğinde yaklaşık 700 TL'ye kadar yükselebiliyor. Yolda geçen zaman, yol boyu yiyecek, içecek ve aracın zorunlu yağ ile zorunlu diğer masraflar göz önüne alındığı zaman bu rakamın çok daha yükseklere çıktığı söylemek mümkün. Ancak yol üzerinde harcanan para yine Otoyol AŞ’nin kasasına gidiyor.

KİMİN BU OTOYOL AŞ?

Şirket Nurol, Özaltın, Astaldi, Göçay ve Makyol’un bir araya gelerek oluşturduğu konsorsiyumdan oluşuyor. Öte yandan İzmir’den İstanbul’un Anadolu yakası girişine dek yapılan yolu tek başına Otoyol AŞ işletiyor.

Araç başına 35 dolar + KDV üzerinden günlük 40 bin araç geçiş garantisi olan Osmangazi Köprüsü 2016 yılında hizmete açıldı ve 2035 yılına kadar Otoyol AŞ tarafından işletilecek. 2017’den 2020’nin sonuna dek, Otoyol AŞ’ye Hazine’nin kasasından 8,6 milyar TL garanti ödemesi yapıldı.

Döviz kuru yükseliyor böylece araç başına verilen 35 doların TL karşılığı da giderek artıyor. Maliyeti 1,3 milyar dolar olan köprünün kamuya devri sonrası şirketin kasasına en az 10,5 milyar dolar girecek. Covid 19 salgınına karşı alınan tedbirlerle şehirlerarası yolculukların kısıtlanması Köprü’den geçen araç sayısının azalmasına neden oldu. Araç geçiş sayısı azalırken 2020'de 292 lira olan İstanbul-İzmir otoyolu geçiş ücreti 367 TL'ye yükseldi. Osmangazi Köprüsü’nün geçiş ücreti de 117,9 liradan 147,5 liraya çıktı.

ÖDEME YAPILACAK

Osmangazi Köprüsü ve Gebze-Orhangazi-İzmir Otoyolu’na, 2020 yılının ikinci yarısına ilişkin “garanti” kapsamında yapılacak ödemeye ilişkin tutar netleşti. İşletmeci Otoyol AŞ’ye, 1 Temmuz-31 Aralık döneminde araç geçişlerinin garanti sınırının altında kalması nedeniyle 1,5 ile 1,6 milyar lira aralığında bir ödeme yapılacak. Ödemenin, birkaç hafta içinde yapılması bekleniyor.