Sigortasız işçi çalıştırmanın cezası nedir? Sigortasız çalıştırılan nasıl şikâyet eder?

İşverenin işçiyi SGK’ya bildirmemesi, işçinin sigortasız olarak çalıştırılması anlamına gelir. Kaçak sigortacılık olarak da bilinen bu durumun, işçi için birçok dezavantajı bulunmaktadır.  İşçinin sigortasız çalıştırılması hem geç emekli olmasına hem daha az maaş almasına hem de sağlık hizmetlerinden yararlanamamasına neden olmaktadır. Peki, sigortasız işçi çalıştırmanın cezası nedir? Sigortasız çalıştırılan işçi nereye başvurmalıdır?

Sigortasız işçi çalıştırmanın cezası 5510 sayılı kanunda belirlenmiştir. İşe giriş bildirgesinin zamanında verilmemiş olması nedeniyle, sigortasız çalıştırılan her bir işçi için ceza 2 asgari ücrettir.

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN CEZASI NEDİR?

İşveren işçiyi SGK’ya bildirmeli ve düzenli olarak her ay işçinin primini ödemelidir. Bunun aksini yapmak ise suçtur.

1 ay sigortasız işçi çalıştıran işveren, işe giriş bildirgesinden iki, aylık prim hizmet belgesinden de iki olmak üzere 4 asgari ücrete denk gelen ceza alır. İşverenin 1 yıl sigortasız işçi çalıştırdığı yeniden tespit edilirse, bu cezalar artarak uygulanmaktadır.

Sigortasız içi çalıştırma cezası asgari ücrete bağlı olarak verilir. Sigortasız işçi çalıştırmak, aynı zamanda işe giriş bildirgesinin de verilmemiş olması demektir. Buradan da işverene 2 asgari ücret cezası daha eklenir. Sigortasız işçi için aylık prim hizmet belgesi de gösterilmediğinden, 2 asgari ücret cezası daha eklenir. Ücret bordosu da göstermediğinden sigortasız işçi çalıştıran işverene ceza olarak yarım asgari ücret cezalara eklenir. Yasal defter de kaydedilmediğinden bir yarım asgari ücret cezası da buradan verilir. Bunların toplamı da 1 yıl için 38 asgari ücrete denktir. Yani 97 bin 204 lira ceza alır.

Sigortasız işçi çalıştıran işverenlerin aldığı cezalar ise Vergi Usul Kanunu’nda belirlenen tüccarların defter tutma sınıfa göre de değişmektedir.

1. sınıf tüccarlar bilanço esasına göre defter tutarlar. Bilanço esasına göre, defter tutanlar sigortasız işçi çalıştırırlarsa 38 asgari ücrete denk gelen 97 bin 204 lira ceza alır.

2. sınıf tüccarlar işletme hesabı esasına göre defter tutarlar. İşletme hesabına göre defter tutanlar sigortasız işçi çalıştırırlarsa 32 asgari ücrete denk gelen 81 bin 865 lira ceza alır.

Defter tutmayanlar sigortasız işçi çalıştırırlarsa 29 asgari ücrete denk gelen 74 bin 182 lira ceza alır.

Cezalara ayrıca ücreti bankaya yatırmadı cezası ile kıdem ve ihbar hakkından doğan tazminat da dahil olur.

SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRAN İŞVEREN BAŞKA HANGİ YAPTIRIMLARLA KARŞILAŞIR?

İlgili bildirge ve belgelerin zamanında beyan edilmemesi sonucunda işverene idari para cezası uygulanır.

Sigortasız işçinin hastalanması, iş kazası geçirmesi veyahut meslek hastalığına yakalanması durumunda SGK’nın karşılaştığı maliyet de işverenden alınır.

Sigortasız işçi çalıştıran işveren teşvikten yararlanma hakkını 1 yıl kaybeder

Sigortasız çalıştırılan süreye ait sigorta primleri de işverenden gecikme zammı ve cezasıyla alınır.

SİGORTASIZ ÇALIŞTIRILAN İŞÇİ NEREYE BAŞVURMALIDIR?

Sigortasız çalışanlar Alo 170’i arayarak işvereni şikâyet edebildikleri gibi, dilekçe ile SGK il müdürlüğü veya SGK merkezlerine başvurabilir. Şikâyet sonrası işyerine SGK müfettişleri gönderilir.

Sadece şikâyet yetmemektedir, birilerinin şahitlik yapması, maaş alındığına dair belgeler, kamera kayıtları ya da çeşitli kargo dekontları gibi çeşitli belgelerle sigortasız çalıştırıldığının da kanıtlanması gerekmektedir.

SGK’DAN SONUÇ ÇIKMAZSA 5 YIL İÇİNDE İŞ MAHKEMESİNE BAŞVURULABİLİR

SGK’ya şikâyet edilmesine rağmen, herhangi bir sonuç alınamazsa, ikinci bir yol İş Mahkemesi’dir. Sigortasız çalıştırılan işçi, ‘’hizmet tespit davası’’ açabilir. İşçinin, İş Mahkemesi’ne işten ayrıldığı yıldan itibaren 5 yıl için başvurması gerekmektedir.

MEDYAYA YANSIYAN SİGORTASIZ İŞÇİ ÇALIŞTIRMA CEZALARI

Erzincan’a bağlı Üzümlü’de, kayalıktan düşüp yaralanan Afgan çobana 3 bin 527 TL, çalışma izni bulunmayan Afganistan uyruklu kişiyi çalıştıran işverene 8 bin 821 TL uygulandı.

Antalya'da ise, Suriyeli işçileri sigortasız şekilde çalıştıran bir patrona 64 bin TL ceza kesildi.