İşverenin çalışanlardan iş elbise parası alması yasal mı?

İŞVEREN SİZDEN ELBİSE PARASI ALIYORSA NE YAPMANIZ GEREKİYOR?

Elbise veya herhangi bir şekilde işçiden işveren malzeme parası alamaz. İş Sağlığı ve Borçlar Kanunu gereğince işveren işçiden elbise parası cihaz ve benzeri işle ilişki isim adı altında her ne olursa olsun işçiden bunun ücretini isteyemez. Burada işçi taşeron olarak çalışıyorsa asıl işverene bu durumu hazırladığımız örnek dilekçe ile asıl işverene yani ana firma, müşteri olarak tabir edilen firmadan bunu isteyebilirler. Asıl işveren alt işveren her ikisi de işçinin tüm haklarından sorumludur. Bu sorumluluklardan kaçamaz. İki firmanın yaptığı sözleşme işçiyi bağlamaz. İşçi sözleşmenin tarafı değildir şirketlerin karına da zararına da ortak değildir. Yasal olarak da işçi dava açtığı zaman her iki firmayı da dava etmek zorundadır. Aşağıda detaylı bir şekilde belirttiğimiz yazıda sizden herhangi bir para kesilmesi durumunda işçinin Maliye Bakanlığını arayarak şöyle şikâyet oluşturması gerekiyor:

Ben işverenle çalıştım işveren beni işten çıkarttı. İşten çıkartırken de çalışırken de elbise parası, malzeme parası ve cihaz parası kesildi. (Veyahut da ne kesilmiş ise sizden artık.) Benden bunun ücretini kesti bununla ilişkin tarafıma herhangi bir bordro vermedi. Fatura da tarafıma vermediler. Ayrıca bizden vergi adı altında ücret kesintisi yapıldı. Bununla ilişkin muhtasar beyannamesi bize verilmedi. Bordrolarda maliye bakanlığına bildirilenlerle aynı olmadığını düşünmekteyim. SGK ve vergi istisnasından yararlanmak için maaşımızı çeşitli kalemlere bölmektedir. Bu ve benzeri durumlarda re’sen dikkate alınacak huşularla birlikte firma hakkında detaylı inceleme yapılması talebinde bulunuyorum. Ayrıca kesilen cezanın %20’sini ödül olarak bana verilmesini talep ediyorum.

 Bu şekilde Alo 189 Maliye Bakanlığına ihbar ve şikâyette bulunun.

Şikâyette bulunun ayrıca hazırladığımız örnek dilekçe ile savcılığa bunlar hakkında suç duyurusunda bulunup gerekli cezaları alsınlar. Şikâyete derken mutlaka her iki firmayı şikâyet edin. Ayrıca sürekli olarak ana firmayı yoğun mail, telefon görüşmeleri ile şikâyet edin ki yani alt işverenin yaptığı hileleri öğrensinler. Ana firmayı şikâyet ettiniz zaman ise ondan sonra kimse kolay kolay istediği gibi davranamaz.

İşverenlerin işçilerine verdikleri bu giyim eşyalarını satın aldıkları firmalara ödedikleri bedelleri bu firmaların faturalarına dayanarak gider hesaplarına kaydetmekte ve bu faturalardaki katma değer vergilerini de indirim konusu yapmaktadırlar. Bu konuda herhangi bir sorun bulunmamaktadır. Sorun giyim eşyalarının işçilere verilmesinin, işten çıkan işçilerde ücret kesinti yapması, haksız bir şekilde işçinin tek geçim kaynağı olan maaşının eksik ödemesi. İşverenle işçiler verdiği elbisede 3 defa kazanç sağlamaktadır. Birincisi elbiseleri alırken fatura aldığı için şirkete gider göstermesi ikincisi ise işçide ücret kesmesi üçüncüsü ise taşeron firmaların asıl işverende iş alırken de onlarda elbise ücretinde almaktadır.

İşçilere işin gereği demirbaş olarak verilen ve işçilerin işten ayrılmaları halinde geri alınan giyim eşyası 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu'nun 27/2 maddesi uyarınca gelir vergisinden istisnadır. Bunların işçilere verilmesi sırasında herhangi bir vergi kesintisi yapılmaması gerekir. Bu kapsamdaki giyim eşyasının sadece işyerinde giyilecek diye bir koşula bağlı olmaması gerekir kanısındayım. Örneğin bir güvenlik görevlisine verilen üniformanın işyeri dışında da giyilmesi ya da bu kıyafetle dışarıda dolaşması istisnaya engel olmaz. İşçinin işyerinde çalışmaya devam ettiği sürece giymesi ve işten ayrılma durumunda bunları işverene teslim etmesi yeterlidir. Öte yandan 6098 sayılı borçlar kanunu 410. maddesine  göre “İşçi ücretlerinin  dörtte birinden fazlası haczedilemez.aşkasına devredilemez ve rehnedilemez. Ancak, işçinin bakmakla yükümlü olduğu aile bireyleri için hâkim tarafından takdir edilecek miktar, bu orana dâhil değildir. Nafaka alacaklılarının hakları saklıdır. Gelecekteki ücret alacaklarının devredilmesi veya rehnedilmesi geçersizdir.

Peki, işçide elbise ücreti kesilirse neler yapmalı?

ALO 170 Arayıp işveren iş sağlığı güvenliği ve İş kanunu aykırı olarak kişisel koruyucu donanım olan elbise ücretin kesildiğini işyerine iş kanunu ve İş sağlığı güvenliği kanuna aykırı durumları olduğun bunla ilgili idari acında incelenip firmaya idari cevaz uygulamasının talep edin.

Alo Maliye 444 0 189 numaralı hattan Vergi İletişim Merkezi'ni arayın Firmanın elbise parasını kestiğin fakat kendisi en herhangi bir belge faturanın vermediğin Firmanın ikinci bir kayıt tutma ihtimaline karşı muhafazalı denetimi yapılmasını talep edin.

TÜRK BORÇLAR KANUNU MADDE 413- Aksine anlaşma veya yerel âdet yoksa işveren işçiye bu iş için gerekli araçları ve malzemeyi sağlamakla yükümlüdür. İşçi işverenle anlaşarak kendi araç veya malzemesini işin görülmesine özgülerse, aksi anlaşmada kararlaştırılmadıkça veya yerel âdet bulunmadıkça işveren, bunun için işçiye uygun bir karşılık ödemekle yükümlüdür.
GİDERLER
MADDE 414- İşveren, işin görülmesinin gerektirdiği her türlü harcama ile işçiyi işyeri dışında çalıştırdığı takdirde, geçimi için zorunlu olan harcamaları da ödemekle yükümlüdür. Yazılı olarak yapılmış bir hizmet veya toplu iş sözleşmesinde, bizzat işçi tarafından karşılanması kararlaştırılan harcamaların, işçiye götürü biçimde günlük, haftalık veya aylık olarak ödenmesi öngörülebilir. Ancak bu ödeme, zorunlu harcamaları karşılayacak miktardan az olamaz. Zorunlu harcamaların kısmen veya tamamen işçi tarafından bizzat karşılanmasına ilişkin anlaşmalar geçersizdir. İşveren iş elbisesi ücreti alması hukuka aykırıdır

 

Sizde kesilen elbise parası içinse Örnek hazırladığımız dilekçeyi Asıl işveren verin sizlerden kesilen ücretin ödemediği zaman gelin bizler gerekeni yapalım

Abdurrahamn KONYAR

Özel Güvenlik İşçi Hakları 

 

Elbise parası için örnek dilekçe

 

                                                .....................................…………………A.Ş

 

            Ben şirketinizde /…../ ....... tarihinden beri  alt işveren olan …….ÖZEL GÜVENLİK şirketinde çalışmaktayım Alt işveren benden keyfi olarak ….TL  elbise ücreti kesti. Yapılan bu kesinti 4857, 5188 ve 6331 sayılı yasalara aykırıdır. Şöyle ki:

            5188 Sayılı Özel Güvenlik Kanunu ile Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik'in 22. Maddesi gereğince özel güvenlik şirketin bizlere işyerinde giymek için kıyafet vermesi zorunludur. Ayrıca 6331 sayılı iş sağlığı ve güvenliği yasası gereğince iş ile ilgili kişisel araç, gereç, kıyafet ve her türlü kişisel koruyucu donanım işverence verilir ve işçilerden hiçbir şekilde ücret talep edilemez. Bunu istemesi durumda ise işverene idari ceza uygulaması söz konusudur. İş Kanunu 2. ve 36 Maddesi, Borçlar Kanunu ve Yargıtay kararları, asıl işveren - alt işveren yönetmeliği gereğince, asıl işveren de çalışma dönemimdeki tüm hak ve alacaklarımdan sorumludur. Bu sorumluktan kaçınamaz. Yukarda izah etiğim yasal mevzuata gereğince benden kesilen elbise ücretinin tarafıma ödenmesini talep ediyorum. Aksi durumda asıl işveren ile alt işverenin bu haksız uygulamaları ve diğer işlemlerinin incelemesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına, bana elbise parası kesintisi için fatura verilmediği için Maliye Bakanlığına, Vergi Kanunu muhalefet edildiği için Cumhuriyet Başsavcılığına ihbar ve şikâyette bulunacağımı ihtaren bildiriyorum.

                                                                                                                                            İsim Soyadı