Mesleki eğitimde yasası Meclis’e geldi. meslek liselilere üniversite yolu kapanıyor

Meclis’e sevk edilen ve ‘meslek liselerinde reform paketi’ olarak adlandırılan düzenleme, Türkiye’de mesleki eğitimin kaderini derinden etkileyecek. Mesleki eğitimin niteliğini arttıracak ve sanayinin ihtiyacı olan ara elemanın teminini sağlayacak olumlu maddeler içeren reform paketi, aynı zamanda meslek liseliye üniversite yolunun kapanması anlamına geliyor.

ÖĞRENCİYE MAAŞ

Reform paketiyle, mesleki eğitimdeki öğrencinin daha çok iş hayatında kalması öngörülüyor. Bu sebeple öğrenciye çalışma hayatı özendirilecek. Çıraklık, zorunlu eğitim kapsamına alınacak. Bu merkezlerde eğitim gören öğrenciler, haftada bir gün genel meslek dersleri alacak, 5 gün de sektörde çalışacak. Bu öğrencilerinin maaşlarının 3’te 2’si devlet, 3’te 1’i özel sektör tarafından karşılanacak. Mesleki teknik Anadolu lisesi öğrencilerinin son sınıfta yaptıkları stajlara, yine son sınıfta haftada 3 gün beceri eğitimine gönderilen öğrencilere, en az asgari ücretin yüzde 30’u kadar maaş zorunluluğu getiriliyor.

PATRONLAR SEVİNECEK

Meslek lisesine kayıt olan öğrenciler, 10’uncu sınıftan itibaren iş kazası risklerine karşı devlet tarafından zorunlu sigorta kapsamına alınacak. Başta organize sanayi bölgeleri olmak üzere tüm mesleki eğitim kurumlarına ek teşvikler verilecek. Okullarda yine sanayinin ihtiyaç duyduğu alanlara yönelik bölümlere ağırlık verilecek.

MESLEK LİSELİ ÜZÜLECEK

Reform paketi, meslek liselilerin üniversiteye girişini de yeniden düzenliyor. Herhangi bir liselinin üniversiteye girişinde diploma puanı 0,12 ile çarpılıyor. Meslek liseliler ise bu yıla kadar kendi alanlarında tercihte bulunduğunda Ortaöğretim Başarı puanları (OBP) 0,12 puana ek olarak 0,6 puanla çarpılıyordu. Ancak uygulama bu yıl itibariyle sona erdi. Bu yıl mezun olanlar dahil 900 bin meslek liseli üniversite yolunda büyük yara aldı. Hükümet yeni düzenlemede ek puan meselesine de el attı. YÖK Kanunu’nda yapılacak değişiklikle meslek liseliler üniversiteye girişte kendi alanlarındaki 2 yıllık ön lisans programlarını seçerse YÖK’ün belirlediği oranlarda ek puan alacak. Ancak 4 yıllık bölümleri tercih ettiklerinde bu haktan yararlanamayacak.

EK PUAN HAKKINI KAYBEDEN LİSELER

Meslek Lisesi (Genel)

İmam Hatip Lisesi

Anadolu Öğretmen Lisesi

Güzel Sanatlar Lisesi

Ticaret Meslek Lisesi

Turizm ve Otelcilik Lisesi

Denizcilik Meslek Lisesi

Lojistik Meslek Lisesi

İletişim Meslek Lisesi

Sağlık Meslek Lisesi

Spor Lisesi

HANİ ‘ARA ELEMAN’ DEĞİLLERDİ?

Türkiye’de mesleki eğitim bir türlü rayına oturmadı. Özellikle 28 Şubat’ta büyük darbe alan meslek liseleri, katsayının kaldırılması ve ek puanla biraz rahatlamıştı. Ancak bu uygulamanın kalkmasıyla meslek liseliye üniversite yolu kapandı. Meslek liselilerin nitelikli ara eleman olması bekleniyor. Ancak hükümetin meslek liselerine bakışı önceki yıllarda böyle değildi. Eski Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik dahil birçok bakan ve yönetici “Meslek liselilere ara eleman denilmesi doğru değil. Onlar ara değil, ana elemandır” diyordu.

MEB: SEKTÖRÜN İHTİYACI KARŞILANACAK

Düzenlemeyle ilgili bilgi veren MEB Müsteşarı Yusuf Tekin, “Bunun için TOBB ve diğer sivil toplum kuruluşlarıyla görüşmeler yapıyoruz. Orada bir revizyon çalışması olacak. Sektörün ihtiyaçlarını karşılayan, öğrencilerin yeteneklerine göre eğitim aldığı yeni mesleki yapılar ortaya çıksın arzu ediyoruz. Bu, okullardaki eğitim sürecinin farklı şekilde belirlendiği ve sektörün ihtiyaçlarına göre şekillendiği bir süreç olacak” diye konuştu.

28 ŞUBAT MESLEKİ EĞİTİMDE!

28 Şubat döneminde getirilen katsayı uygulamasıyla bir lise öğrencisi kendi alanını seçerse Ortaöğretim Başarı Puanı (OBP) 0,8 ile çarpılıyordu. Kendi alanı dışında bir tercih yaparsa OBP’si 0,3’le çarpılıyordu. Düzenlemeyle imam hatip mezunları ilahiyat fakültesine, Anadolu öğretmen lisesi mezunları eğitim fakültelerine giderken 0,8 katsayısına ek olarak 0,24’lük ek puandan da yararlanıyordu. Anadolu teknik meslek lisesinde bilgisayar bölümünde okuyan bir öğrenci ise bilgisayar öğretmenliğini tercih ettiğinde ek puan alırken, bilgisayar mühendisliğini tercihte ‘alan dışı’ uygulamasıyla karşılaşıyordu. 2011’de yapılan düzenlemeyle katsayı oranı azaltıldı.

 

Ancak meslek ve Anadolu öğretmen liselilerin kendi alanlarını tercih ettiklerinde OBP’leri 0,12 puana ek olarak 0,6 ek puanla çarpılmaya devam etti. 2012’de yapılan düzenlemeyle ise öğrencilerin tümü için katsayı 0,12 ile yapıldı. YÖK Kanunu’nda 2012’de yapılan değişiklikle 30 Mart 2012 tarihinden sonra meslek liselerine kayıt yaptırmış öğrenciler ek puan hakkından yararlanamayacaktı. Ek puan bu yıldan itibaren meslek liselilere uygulanmayacak.

STAJA ‘GARANTİ’ AYARI

Özellikle lise son sınıfta işletmede staj yapması gereken öğrenciler, yerleşim yerinde işletme bulunmaması veya yetersiz olması sebebiyle stajlarını okulda yapıyordu.

Bu duruma çare olarak staj garantisi uygulaması getirilecek. Öncelikle işletmede staj yapamayan öğrenciler tespit edilecek ve öğrenciler işletmelere bizzat devlet tarafından yerleştirilecek.

FUTBOL LİSELERİ GELİYOR

Reform düzenlemesinden sonra mesleki eğitime yönelik çalışmalar sürecek. İlk kez Fatih Terim tarafından ortaya atılan Futbol Lisesi modeli benzeri yapılar oluşturulacak. Sektöre yönelik kurulan liselerdeki eğitimi bizzat sektörden gelen isimler verecek.

AMAÇ ÜNİVERSİTE ÖNÜNDEKİ YIĞILMAYI ÖNLEMEK Mİ?

2015-2016 eğitim sezonu itibariyle liselerde eğitim gören 5 milyon 807 bin öğrencinin; 2 milyon 82 bini mesleki öğretimde, 2 milyon 661 bini fen, Anadolu ve diğer genel liselerde, 1 milyon 137 bini açık lisede, 677 bin 205’i Din Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesindeki okullarda eğitim alıyor. 2005-2006 eğitim sezonunda mesleki liselerdeki öğrenci sayısı 1 milyon 182 bindi. 10 yıl içinde imam hatiplerin de artışına paralel orak mesleki eğitimdeki öğrenci sayısı 1 milyon arttı.

Haliyle üniversite sınavına girişte de yığılmalar ortaya çıkmaya başladı. Diğer taraftan başta 300 bini öğretmen adayı olmak üzere 800 bin üniversite mezunu da işsiz. Hükümetin üniversiteye olan talebi azaltarak üniversite mezunu işsiz sayısının büyümesinin önüne geçmeyi hedeflediği belirtiliyor.

MESLEK LİSESİYLE FEN LİSESİ EŞİT Mİ?

Ek puan uygulamasının kalkmasıyla bir fen liseliyle bir meslek liseli üniversiteye girişte teknik olarak eşitlendi. Yani bir meslek liseli de bir fen liseli de mühendislik bölümünü tercih ettiğinde diploma notu 0,12 puanla çarpılacak. Ancak gerçekte iki lise arasında uçurum var. Meslek liselerinde verilen temel derslerin (Türkçe, matematik, fen...) saati ile bir fen veya Anadolu lisesinde verilen temel ders sayısı ve kalitesi aynı değil.

Dolayısıyla bu liselerden mezun olan öğrenciler aynı şartlarda mezun olmuyor. Ek puan uygulaması, mühendislik gibi teknik bölümlere girişte meslek liselilerin diğer liselilerle yarışabilmesi için getirilmişti. Bu teşvikin sona ermesiyle meslek liseliler bu eşitliği kaybetmiş oldu.