Amir ve başkomiserlik kalkıyor Jandarma ve emniyet birimlerinin yeniden yapılandırılması

Tolga Şardan

İçişleri Bakanlığı, Jandarma ve emniyet birimlerinin yeniden yapılandırılması konusunda çalışmalarını olgunlaştırarak özel bir taslak hazırladı. Halen üzerinde çalışılan taslakta, uzun zamandır jandarmanın yeniden yapılandırılması konusundaki çalışmalarla 17 ve 25 Aralık süreci sonrasında emniyet teşkilatının yeniden yapılandırılması konusundaki çalışmalar birlikte ele alındı. Taslağa göre yeni güvenlik konseptinde jandarma ve polis entegre biçimde görev yapacak. Doğrudan valiye bağlı çalışan emniyet müdürü ile il jandarma komutanı, vali yardımcısı statüsündeki “İl Emniyet Başkanı”na bağlı olacak. Jandarma Komutanlığı ismi kalkacak ve il jandarma müdürü makamı oluşturulacak. Jandarmadaki subaylar Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na geçecek, astsubay ve uzmanlar ise yeni yapılanmada görev alacak. Emniyette de rütbe ve sınıflar yeniden düzenlenecek. Emniyet amirliği kalkacak, başkomiserlik ve komiserlik yerine üst komiser, komiser, alt komiser ünvanları gelecek. İl emniyet müdürü de il polis müdürü adını alacak.
Milliyet’in aldığı bilgiye göre, İçişleri Bakanlığı, hem 17 ve 25 Aralık süreci sonrasında emniyet kadrolarında başlatılan personel profili değişikliği, hem de AB standartlarına uygun bir güvenlik yapılanması için kolları sıvadı. İçişleri Bakanı efkan ala’nın talimatıyla Emniyet Genel Müdürlüğü Strateji Dairesi Başkanlığı bünyesinde oluşturulan çalışma grubu yeni teşkilatın oluşturulması için alternatif görüşler ışığında özel bir taslak ortaya çıkardı.
Taslak hazırlanırken, bir çok unsur gözönüne alındı. Jandarmanın AB’ye uygun yapılandırılması ile ilgili son tarih 2014 olarak belirlenmişti. Emniyet teşkilatında da özellikle müdür rütbesinde ortalama 700 kişinin terfi sırasında bulunması ve bu müdürlere yer bulunması zorunluluğu ileFethullah Gülen cemaatine yakın isimlerin farklı görevlere atanması nedeniyle yaşanan kadro değişimi de gözönünde bulunduruldu.

Rütbeler düzenlendi
Bu çerçevede, jandarmayla polisin eşgüdümlü çalışması için yapılanmaya gidildi. Halen kentlerde il emniyet müdürleri ile il jandarma komutanları doğrudan valiye bağlı olarak görev yapıyor. Taslakta, il emniyet müdürleri ile il jandarma müdürlerinin makam ve rütbeleri yeniden düzenlendi. Bu isimlerin üzerinde doğrudan valiye bağlı olan “il emniyet başkanı” kadrosu oluşturuldu. Jandarma ve emniyet sorumlularının başkana bağlı görev yapması benimsendi. Vali yardımcısı statüsünde olacak il emniyet başkanlığı makamına bu nedenle mülki idare sınıfından bürokratlar oturacak.

Alt ve üst müdür
Taslakta, jandarma komutanlarının yerini, il jandarma müdürlerinin alması düzenleniyor. Buna göre, il emniyet başkanına bağlı olarak il polis müdürü adını alacak emniyet müdürü ile il jandarma müdürü adını alacak il jandarma komutanı görev yapacak. Jandarma teşkilatındaki “komutan” tanımı ise AB standartları doğrultusunda kaldırılacak. Jandarma müdürüne bağlı görev yapacak jandarma personelinin unvanları da buna göre düzenlenecek.
Halen jandarma teşkilatında görev yapan subaylar Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na geçecek. Yeni oluşturulacak güvenlik biriminde astsubaylar ile uzman çavuşlar görev yapacak. Ancak isteyen özellikle albay rütbesindeki personelin “İl Jandarma Müdürü“ olması sağlanacak.
Ayrıca, il polis müdürünün altında ise yine dört yıldızlı emniyet müdürleri “yardımcı” olarak görev yapacak. Halen emniyet teşkilatında tek yıldız (4. sınıf), iki yıldız (3. sınıf), 3 yıldız (2. sınıf) ve dört yıldız (1. sınıf) taşıyan emniyet müdürleri ayrımı bulunuyor. Taslağa göre, sözkonusu sınıf farkı ortadan kalkacak. Müdürler, “Alt Müdür” (tek yıldız) ve “Üst Müdür” (İki yıldız) olarak tanımlanacak. 3 yıldızlı polis müdürlüğü kaldırılacak. Halen, dört ayrı sınıfta 3’er yıl olan bekleme süreleri ise alt müdürle 6 yıl, üst müdür rütbesinde ise 5 yıl olacak. Böylece şu anda dört yıldız taşıyan emniyet müdürleri il müdürü ya da yardımcısı olacak. Altındaki rütbelerde ise üst ya da alt müdürler bulunacak.

11 yılda en üst rütbe
Böylelikle 9 yılda 1. sınıf emniyet müdürlüğüne gelebilen müdürler yeni uygulamaya başlanması halinde 11 yılda en üst rütbeye ulaşabilecek. Bu düzenleme nedeniyle Emniyet Müdürlüğü Rütbe Terfi Komisyonu’nun 2014 yılı çalışmaları çerçevesinde sadece 1. sınıf emniyet müdürlüğüne yönelik terfilerin gerçekleştirildiği belirtildi.

Amir ve başkomiserlik kalkıyor

Yeni düzenlemede, başkomiserlikten 4. sınıf emniyet müdürlüğüne geçişin arasında yeralan “emniyet amirliği” rütbesi de ortadan kalkacak. Teşkilata amir olarak başlayan polisler “alt komiser”, “komiser” ve “üst komiser” olarak rütbelendirilecek. Bu üç rütbedeki bekleme süreleri de beşer yıl olacak. Böylece, bir polis amiri alt komiserlikten alt müdürlüğe giçiş için 13 yıl yerine 15 yıl bekleyecek