Bordroda maaşı düşük gösterene hapis cezası, çalışana tazminat

Türkiye'de milyonlarca kişi asgari ücretten çalışıyor. Ancak bunların bir kısmı gerçekte daha yüksek maaş almasına rağmen resmi kayıtlarda asgari ücretli gibi gösteriliyor. Benim 'gizli kayıt dışılık' dediğim bu olayda Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) asgari ücret bildirilen maaşın kalan kısmı elden ödeniyor. Asgari ücretli gösterilenlerin arasında doktor da var, avukat da, eczacı da, yılda milyon dolarlar kazanan futbolcu da... Tabii fabrikada mesai dolduran işçi de var. Bu şekilde davranan işverenler devletten vergi ve prim çalarken, çalışanının da geleceği ile oynuyor. Yani iki kere 'hırsızlık' yapıyor. Hileli maaşa ilişkin yargı kararları da var. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, bir kararında, kıdemli işçiye asgari ücret verilmesinin hayatın olağan akışına ters olduğuna dikkat çekerek, işçinin tazminatının gerçek maaşından hesaplanmasına karar verdi.

HAKLI FESİH SEBEBİ

Bu şekilde çalışmaya zorlanan işçilerin kayıplarından bazıları şöyle: Ücret düşük gösterildiği için emekli maaşınız düşük kalır. Bordrodaki miktar üzerinden kıdem tazminatı hesaplandığında işten ayrılırken ödenecek para azalır. Geçici iş göremezlik ödeneği de işsiz kalınca alınan işsizlik ödeneği de düşer. Kredi almaktan kefil olmaya kadar birçok konuda sıkıntı yaşayabilirsiniz. Öncelikle işverenden bordroda gerçek ücreti göstermesi konusunda talepte bulunmalısınız. Bu talep muhtemelen kabul görmeyecektir. Bu durumda firmayı ALO 170'e ihbar edebilirsiniz ki işveren için ciddi para cezaları bulunmaktadır. Bunu da yapamazsanız, gerçek ücretinizle ilgili her türlü belgeyi saklayın. İleride açacağınız davalarda işinize yarayacaktır. Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

YANILTICI BELGEDİR

Devletten üç kuruş vergi kaçırmak için işçinin gerçek maaşını gizleyen işverenlere bir hatırlatmada bulunmak istiyorum. 'İstihdamın üzerinde vergi yükü çok fazla' gibi bahanelere sığınmayın. Zaten yapılan onca teşvikle bu yük de azaltılıyor. İnsanların haklarını çalmanın haklı bir gerekçesi olamaz. İşin vicdani boyutu sizi ilgilendirmiyorsa, cezasını hatırlatayım. Bu şekilde düzenlediğiniz bordrolar yanıltıcı belge işlemi görmektedir. Vergi Usul Kanunu 359'a göre de bunun karşılığı 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezasıdır. Ayrıca, ücretin vergisi de 3 kat ceza ve gecikme faizi ile birlikte talep ediliyor. Bir de ödenmeyen sigorta primlerinin cezası bulunuyor. Gerçek ücretin gizleniyor olması çalışan açısından da bazı haklar doğuruyor. Tazminatı gerektiren haklı fesih sebeplerinden birisi de işverenin gerçek ücreti bordroya yansıtmayıp, saklamasıdır. Hemen sözleşmenizi feshederek kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz.

FAZLA MESAİ NASIL HESAPLANIR

Fazla mesai hesaplanırken işçinin aldığı net maaşı 225 ile bölüp çıkan sonucun bir buçuk katı ile çarparak hesaplanır. Bir diğer hesaplama türü ise maaşınızı 30 ile bölüp çıkan sonuç ise sizin bir günlük ücretinizdir. Bu ücreti de 7 bucağa bölerek çıkan ücret sizin bir saatlik ücretinizdir. Yaptığınız fazla mesai için bu ücretin 1 buçuk katı ile çarparak aylık çalıştığınız fazla mesainizi hesaplayabilirsiniz. İş kanununa göre işveren işçinin çalıştığı her bir saat için %50 fazla mesai ücreti ödemek zorundadır. İşveren vergi bahanesiyle işçiye bu ücretten az veremez, kanun bu şekilde emretmiştir. Aksini yapan firmalar kanuna göre hareket etmemektedir kanunsuz iş yapmaktadır. Şayet işveren hakkınızı tam vermiyorsa çalışırken alo 170’i arayıp şikâyet edip teftiş talebinde bulunup veya işçi haklı nedenle iş hakkını fes ederek işçi hakkını alır.