Büyükşehirlerin yetkileri Cumhurbaşkanı’na verildi

Devlet memurlarının disiplin işleri için 39 yıldır uygulanan yönetmelik bütünüyle değiştirildi. Yeni yönetmelikle, Cumhurbaşkanı’na tüm kamu idarelerinde görevli bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisi verildi.

Bir önemli değişiklikle de Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Kurulu’nda olan devlet memurluğundan çıkarma cezası verme yetkisi İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu’na devredildi. Ad, soyad, imza ve adres bulunmasa da somut delile dayanan ihbar ve şikayetlere konu hakkında disiplin soruşturması başlatılabilecek.

Bugünkü Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Memurları Disiplin Yönetmeliği ile 39 yıldır devlet memurlarının disiplin işlerini düzenleyen “Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik” yürürlükten kaldırıldı.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik 17 Eylül 1982 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile kabul edilmiş, 24 Ekim 1982 tarihli Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.

39 yıl sonra yenilenen yönetmelikte dikkat çeken düzenlemeler şöyle:

CUMHURBAŞKANI TÜM MEMURLARIN DİSİPLİN AMİRİ

39 yıldır yürürlükte olan eski yönetmelikten farklı olarak, Cumhurbaşkanı’na; tüm kamu idarelerinde görevli bütün memurlar hakkında disiplin amirliği yetkisi verildi.

Önceki yönetmelikte, “Başbakan ve bakanlar başında bulundukları Başbakanlık ve Bakanlık teşkilatı ile bunlara bağlı kuruluşlarda görevli bütün memurların disiplin amiridirler” hükmü yer alıyordu.

Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı disiplin kurulu başkan ve üyeleri, İdari İşler Başkanı’nın onayı ile görevlendirilecek. Cumhurbaşkanlığı’na bağlı, ilgili veya ilişkili kamu idarelerinde ise disiplin kurulu başkan ve üyeleri üst yönetici onayı ile görevlendirilecek.

BÜYÜKŞEHİR BELEDİYELERİNİN YÜKSEK DİSİPLİN İŞLERİ İÇİŞLERİ BAKANLIĞI’NA DEVREDİLDİ

İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu’nun aynı zamanda mahalli idarelerin yüksek disiplin kurulu olduğuna ilişkin düzenleme, eski yönetmelikte olduğu gibi yeni yönetmelikte de yer aldı.

Ancak, “Büyükşehir Belediye Başkanlıklarında kurulacak yüksek disiplin kurullarının “belediye encümeninden teşekkül etmesine” ilişkin düzenleme, yeni yönetmelikten çıkarıldı. Böylece büyükşehir belediye başkanlıklarındaki yüksek disiplin kurulu görevi de İçişleri Bakanlığı Yüksek Disiplin Kurulu’na bağlanmış oldu.

BÜYÜKŞEHİRLERDEKİ MEMURLUKTAN ÇIKARMA YETKİSİ DE İÇİŞLERİ’NE DEVREDİLDİ

Eski yönetmelikte, büyükşehir belediyelerinde çalışan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası verme yetkisi Büyükşehir Belediyesi Yüksek Disiplin Kurulu’na aitti. Yeni yönetmelikte, “Mahalle idarelerde görev yapan memurlar hakkında devlet memurluğundan çıkarma cezası vermeye İçişleri Bakanlığı yüksek disiplin kurulu yetkilidir” düzenlemesi yer aldı.

ANAYASAYA AYKIRI İDDİASI

Anayasa’nın 127. Maddesi, “Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir” hükmünü içerdiği için büyükşehir belediyeleri ile ilgili değişikliğin anayasa aykırı olduğu belirtildi.

İSİMSİZ İHBAR ÜZERİNE SORUŞTURMA BAŞLATILABİLECEK

Devlet memurları hakkında; somut delile dayanmayan, başvuru sahibinin adı, soyadı, imzası ve adresi bulunmayan ihbar ve şikayetler işleme konulamayacak. Ancak; ad, soy ad, imza ve adres bulunmasa da somut delile dayanan ihbar ve şikayetler hakkında disiplin soruşturması başlatılabilecek.

BAŞBAKANLIK GENELGESİNE GÖRE İNCELENMEYECEKTİ

Dilekçe Hakkının Kullanılması Dair Kanun’un 4. maddesi, “Yetkili makamlara verilen veya gönderilen dilekçelerde, dilekçe sahibinin adı, soy adı ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması gerekir” hükmünü içeriyor.

Parlamenter sistemin son Başbakanı Binali Yıldırım tarafından imzalanıp, 21 Ekim 2016 tarihinde Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren 2016/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi’nde “Terör örgütleri veya Milli Güvenlik Kurulunca, devletin milli güvenliğine karşı faaliyetlerde bulunduğuna karar verilen yapı, oluşum veya gruplarla mücadelenin, idarelere dilekçe verilmek suretiyle de desteklendiği” belirtilmişti.

Ancak, bu kapsamda, tüm kamu kurum ve kuruluşlarına; “idarelere verilen dilekçelerden sahibinin adı, soyadı ve imzası ile iş veya ikametgah adresini ihtiva etmeyenlerin incelenmeyeceği” talimatı verilmişti. Özellikle FETÖ’nün etkin olduğu dönemde isimsiz ihbar mektupları yöntemi sıklıkla kullanılıyordu.

MÜSTEŞAR YARDIMCISI YERİNE GENEL MÜDÜRE BAŞKANLIK GÖREVİ

Önceki yönetmeliğe göre bakanlık disiplin kurullarının başkanları Müsteşar Yardımcıları arasından seçiliyordu. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile birlikte müsteşarlıklar kaldırıldı.

Yeni yönetmelikte, bakanlıklardaki disiplin kurulu başkanlarının en az genel müdür düzeyindeki yöneticiler arasından görevlendirilmesi kuralı getirildi.

SORUŞTURMASIZ CEZA VERİLEMEZ

Yeni yönetmelikte; “disiplin cezası verilebilmesi için memur hakkında soruşturma açılması zorunludur. Soruşturma yapılmadan disiplin cezası verilemez” hükmü yer aldı.

SAVUNMA HAKKI TANINMADAN CEZA VERİLEMEZ

Disiplin soruşturmasının, memurlar arasından görevlendirilen “muhakkik” eliyle yürütülmesi kuralı getirildi. Eski yönetmelikten farklı olarak, yeni yönetmelikte, “muhakkikin çalışma usulü” de düzenlendi.

Bu bölümde, “Muhakkik, savunma isteme ve disiplin cezası verme yetkisi hariç olmak üzere soruşturma konusuyla sınırlı olarak, kendisini görevlendiren disiplin amirlerinin bütün yetkilerini haiz olup, bu kapsamda her türlü evrakı incelemeye, hakkında inceleme yapılan memurun ifadesini almaya, memur tarafından gösterilen veya bilgisi olabileceğin değerlendirdiği kişilerden bilgi istemeye ve/veya bunları dinlemeye yetkilidir” hükmü yer aldı.

Yine yeni yönetmelikte, “Memura, savunma hakkı tanınmadan disiplin cezası verilemez. Savunma, soruşturma sürecinin son aşamasında disiplin amiri tarafından istenir” hükmüne yer verildi.

ZAMANAŞIMI ŞARTLARI

Yeni yönetmelikte, disiplin soruşturması ile ilgili “zaman aşımı” hükümleri de yer aldı. Buna göre; uyarma, kınama, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında bir ay içinde disiplin soruşturmasına başlanmazsa, disiplin cezası verme yetkisi zaman aşımına uğrayacak.

Aynı şekilde, eğer devlet memurluğundan çıkarma cezasında, altı ay içinde disiplin kovuşturmasına başlanmazsa, yetki zaman aşımına uğrayacak. Disiplin cezasını gerektiren fiil veya hallerin işlendiği tarihten itibaren iki yıl içinde disiplin cezası verilmediği takdirde ceza verme yetkisi zamanaşımına uğrayacak.

CEZALAR, DERECESİNE GÖRE EN FAZLA 10 YIL SONRA SİLİNEBİLECEK

Uyarma ve kınama cezalarında beş yıl, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarında on yıl geçtikten sonra memurun talep etmesi halinde verilen cezalar özlük dosyalarından silinebilecek.