ÇALIŞAN İŞÇİLERİN Fazla Çalışmanın İspatı

FAZLA ÇALIŞMA NASIL İSPAT EDİLEBİLİR ?

Fazla çalışma yaptığını iddia eden bir işçi, bu iddiasını ispatla mükelleftir. Nitekim davacı olan işçi, elindeki belgeleri ve evrakları mahkemeye sunacak, ilgili kurumlardan getirtilmesini istediği evrakları ilgili mahkemeden isteyecektir. Peki fazla mesai ücretlerinin tahsiline yönelik bir alacak davasında fazla mesai süreleri neler ile ispat edilebilir ?

Bordro : Ücret bordroları, fazla çalışma sürelerindeki en önemli delillerden biridir. Nitekim bazı işverenler, bordroları işçilerine imzalatmakta ve ileride doğacak ihtilafların önüne geçmektedir. Bu noktada, şayet işçinin imzası var ve bu imzanın sahte olduğuna yönelik bir iddia yoksa bordro kesin delil sayılacaktır. Şayet bordro üzerinde bulunan ve işçinin olduğu iddia edilen imza sahte ise ; bordro delil niteliğini kaybedecektir.

Bordroda, işçinin imzası var ise ve fazla çalışma ücretlerinin ödendiği bordrodan anlaşılıyor ise işçinin fazla mesai ücreti alması imkansızdır. Fakat bordroya imza atan işçi bordro üzerine bir kayıt düşebilir. Hukuk dilinde buna ihtirazi kayıt denilmektedir. Bordro üzerine ‘fazla çalışmaya ilişkin alacağım daha fazladır’ veya ‘fazla çalışma ücretimi almadım’ şeklinde düşülen ihtirazi kayıtlar, dava aşamasında işe yarayacak ve işverenin ibraz ettiği bordroları geçersiz kılacaktır.

İmzasız ve ihtirazi kayıtsız bordrolarda; ödemeler banka üzerinden gerçekleşmiş ve her ay farklılık gösteren ödemeler söz konusu ise işçi, fazla çalışmalarını yazılı delillerle ispat etmekte zorundadır.

İşyeri Kayıtları : Fazla çalıştığını ispat etmek isteyen işçi, işyeri giriş-çıkış kayıtlarını ilgili mahkemeden talep edebilir. Bugün birçok işyeri, işçilerine giriş ve çıkışlarda imza attırmaktadır. Hatta teknolojik gelişmelerle birlikte işçiler, işyerlerine turnike sistemleri ile girmekte ve giriş çıkış saatleri detaylı olarak görülmektedir. Böyle bir sistemin varlığı halinde bu dokümanlar kuvvetli birer delil olacak ve fazla mesainin hesaplanmasında başrolü oynayacaktır.

İşyeri Yazışmaları : Fazla mesaiye kaldığını iddia eden işçi, işyeri içerisinde yapılan işe dair olan/olmayan yazışmalarını delil olarak sunabilir ve bu evraklar Mahkemece dikkate alınır.

Tanık Beyanları : Yazılı belgeler ile işçinin fazla çalışma yapıp yapmadığını tespit edilemiyor veya tespit edilmesine rağmen bazı hususlarda eksiklikler mevcut oluyor ise tanık beyanı en önemli delil konumuna gelecektir.

Fazla çalışma ücretinin tahsiline ilişkin açılacak iş davasında en önemli delil tanık beyanlarıdır. Nitekim çoğu zaman işyerinde gerekli evraklar olmayacak ve mahkemeye ibraz edilemeyecektir. Hal böyleyken fazla çalışmaya ilişkin süreler tanık beyanlarıyla belirlenecek ve dava bu beyanlara göre sonuçlanacaktır. İşbu nedenle hem seçilecek tanıklar hem de tanıkların beyanları çok önemlidir. Şayet davacı işçi ile kısa bir süre birlikte çalışmış bir tanık, çok faydalı olmayacağı gibi davacı işçinin iş arkadaşı olmayan bir tanığın da beyanlarına itibar edilmeyecektir.

İş davaları, tanık beyanlarına göre şekillendiğinden ötürü, davacı işçi ve işçi avukatı seçeceği tanıkları iyi irdelemeli ve davanın, bu tanık beyanlarına göre sonuçlanacağını bilmelidir. Bununla birlikte, aynı işverene karşı davası olan tanıkların da beyanları çoğu mahkemece kabul edilmemektedir.

FAZLA ÇALIŞMA SÜRESİNİN İSPATINA İLİŞKİN YARGITAY KARARLARI

Bordroda ‘fazla mesai yapmadım, aylık istihkakımı tam olarak aldım’ yazsa da çalışırken alınan bu ifade geçerli değildir. Fazla çalışma yaptığı tanıklarla ispatlanabilir. (Yargıtay 9. HD.)

Fazla çalışma yaptığını ispat davacı tarafa aittir. Tanıkları için kesin süre verilmelidir. (Yargıtay 9. HD.)

Davacının kendi adına vergi mükellefiyet kaydı bulunduğu, davalı şirkete ait tekel ürünlerini sattığı depodan aynı zamanda kendi adına da iş yaptığı, kendi adına yürüttüğü mesai ile davalı şirket adına yaptığı mesainin iç içe girdiği anlaşılmıştır. (Yargıtay 9. HD.)

Bir insanın haftada 6 gün 16-08 saatleri arasında çalışması hayatın olağan akışına aykırıdır. (Yargıtay 9. HD.)

Fazla çalışma tanık beyanlarıyla ispatlanmıştır. Mahkemenin fazla çalışma yapıldığının ispatını sadece yazılı delillere dayandırarak puantaj kaydı, çalışma çizelgeleri bulunmaması nedeniyle isteği reddetmesi hatalıdır. (Yargıtay 9. HD.)

Tüm davacı tanıkları fazla mesailere ilişkin ücretlerin ödendiğini söylese de fazla çalışma ücret alacağının ödendiğini ispat yükü işverene ait olup, davalı işveren tarafından fazla çalışma ücret alacaklarının ödendiğine ilişkin imzalı maaş bordrosu veya eşdeğer belge sunulmadığından alacak hesaplanmalıdır. (Yargıtay 9. HD.)

Tanıkların işyeri dışında başka mağazalarda davacının ne kadar çalıştığına ilişkin beyanları görgüye dayalı olmadığından itibar edilmez. (Yargıtay 9. HD.)

Tanığın beyanı sadece birlikte çalıştığı dönem için fazla çalışmayı ispatlar. (Yargıtay 9. HD.)

Davacının eşi ve işyerinde çalışması olmayan diğer bir davacı tanığının işyerindeki çalışma saatlerini bilmeleri mümkün değildir. (Yargıtay 9. HD.)

Davacının arkadaşı ve diş doktorunun işyerinde çalışması olmadığından, yakın yerde de çalışmadıklarından işyerindeki çalışma saatlerini bilmeleri mümkün değildir. (Yargıtay 9. HD.)