Fazla çalışmanın ücreti bordrolarda gösterilip banka aracılığı ile ödenmesi ihtirazı

4857 sayılı İş Kanunu'nu uyarınca fazla çalışma, kural olarak haftalık kırk beş saati aşan çalışmalar olarak tanımlanmıştır. (md. 41) Yine aynı hükümde düzenlendiği üzere her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret normal çalışma ücretinin saat başına düşen miktarının yüzde elli yükseltilmesi suretiyle ödenir. Yani bir işçinin fazla çalışma yapması durumunda, yapmış olduğu her bir fazla çalışma saati için normalde aldığı ücretin 1,5 katı tutarında ücret işçiye ödenmelidir.

Yargıtay ilke kararları ışığında fazla çalışma

Fazla mesai alacağının bordroda gösterilip, gösterilen miktarın banka aracılığı ile ödenmesi ve bu duruma davacının ihtirazı kayıt koymaksızın kabul etmesi durumunda işçi artık o aylar için fazla mesai alacağı talebinde bulunamayacaktır. Hal böyle olunca bordroda gösterilip banka aracılığı ile ödenen fazla mesai ödendiğin sayılmaktadır. İşçi bordroları imzalamıyorsa Bankada maaşının gişelerde çekmesi ve çektiği zaman ise bu benim maşımdır haklarım saklıdır demesi durumda işçi fazla mesai talebinden buluna bilir.

Fazla mesai yaptığını ispat yükü işçiye, çalışma olgusunun ispatlanması halinde ücretlerinin ödendiğini ispat yükü ise işverene düşmektedir. Fazla çalışmanın ispatı konusunda işyeri kayıtları, özellikle işyerine giriş çıkışı gösteren belgeler, işyeri yazışmaları delil niteliğindedir. Ancak fazla çalışmanın yazılı belgelerle kanıtlanamaması durumunda tarafların tanık beyanlarıyla sonuca gidilmesi gerekir. Bunun dışında herkesçe bilinen genel bazı vakıalarda bu noktada gözönüne alınabilir. İşçinin fiilen yaptığı işin niteliği ve yoğunluğuna göre fazla çalışma olup olmadığı araştırılmalıdır. İmzalı ücret bordrolarında fazla çalışma ücreti ödendiği anlaşılıyorsa, işçi tarafından gerçekte daha fazla çalışma yaptığının ileri sürülmesi mümkün değildir. Ancak, işçinin fazla çalışma alacağının daha fazla olduğu yönündeki ihtirazi kaydının bulunması halinde, bordroda görünenden daha fazla çalışmanın ispatı her türlü delille söz konusu olabilir. Buna karşın, bordroların imzalı ve ihtirazi kayıtsız olması durumunda dahi, işçinin geçerli bir yazılı belge ile bordroda yazılı olandan daha fazla çalışmayı yazılı delille kanıtlaması gerekir. İşçiye bordro imzalatılmadığı halde, fazla çalışma ücreti tahakkuklarını da içeren her ay değişik miktarlarda ücret ödemelerinin banka kanalıyla yapılması durumunda da ihtirazi kayıt ileri sürülmemiş olması, ödenenin üzerinde fazla çalışma yapıldığının yazılı delille ispatlanması gerektiği sonucunu doğurmaktadır.

Ancak fazla mesai alacağının bordroda gösterilip, gösterilen miktarın banka aracılığı ile ödenmesi ve bu duruma davacının ihtirazı kayıt koymaksızın kabul etmesi durumunda işçi artık o aylar için fazla mesai alacağı talebinde bulunamayacaktır

Abdurrahman KONYAR 
Özel Güvenlik Y.K.BAŞKANI
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku & Bilirkişi