Özel sektörde güvenlik işlerinin dışarıdan yeni bir sektörün oluşmasına yol açtı

Özel sektörde güvenlik işlerinin dışarıdan firmalara yaptırılması (outsourcing) yeni bir sektörün oluşmasına yol açtı. "Özel Güvenlik Sektörü" artık Bursa'da binlerce kişiye isdihdam sağlayacak büyüklüğe erişti. Bursa sektörün en güçlü olduğu il durumunda. Bursa'da kurulu firmaların yanı sıra İstanbul merkezli firmaların rekabet ettiği sektörde, rekabetin fiyat üzerinden yapıldığı belirtiliyor ve taşların yerine oturma süreci yaşanıyor. Mevzuat eksiklikleri tamamlanan ve disiplin altına alınan sektörde hizmet standartları yükseliyor. Sektör, rekabetin sağlıklı yürümesi açısından özel güvenlik hizmeti alanların "şeffaf" davranmaları, iş verirken "sadece fiyata bakmamalarını" istiyor.

EKOhaberin yaptığı araştırmaya göre, geçmişte kamu ve özel kurumların kendi bünyesinde "bekçi", "koruma" olarak kurumların giriş çıkışında, herhangi bir tehlikeye karşı korunmasında, silahlı veya silahsız olarak görev yapanlar son yıllarda artık yeni bir durumla karşı karşıya. 1980'lerde çıkan 2895 sayılı yasa, kurumların kendi korumasını kendinin yapmasını düzenlemişti, ancak koruma işi yapan şirketlerin kurulması konusunda bir açıklık yoktu. Ne izin veriliyordu, ne de yasaktı. Piyasada ise fiilen özel koruma işi yapan firmalar oluşmuştu. Mevzuat ihtiyacı 2004'te çıkan 5188 sayılı yasa ile karşılandı. Özel güvenlik sistemini disiplin altına alan yeni yasa 3 temel yenilik getirdi.

1. Özel güvenlik görevlisi çalıştırmak isteyen kişi ve kurumlar mutlaka "Özel Güvenlik İzin Belgesi" almak zorunda. Eskisi gibi, kurum adına alınan ruhsatlı silahla "bekçi" adı altında güvenlik işi yaptırma devri kapandı.

2. Firmaların özel güvenlik işi yapmaları, İçişleri Bakanlığı'ndan Özel Güvenlik Faaliyet Belgesi' almaya bağlandı. Artık belgesiz faaliyet yasak.

3. Özel güvenlikte çalışacak herkesin Özel Güvenlik Görevlisi Kimliği alması gerekiyor. Bunu alabilmek için siahlıda 120, silahsız görevlide 90 saat eğitim zorunluluğu var. Yasa çıktığında, özel güvenlik görevlisi olabilmek için asgari lise mezunu olma şartı getirilmişti. Ancak bu durum, piyasada büyük bir dalgalanma yarattı. Zira yıllardır bu işi yapan ilkokul mezunu, hatta hiç eğitimsiz çok sayıda kişi vardı ve bunların kapının önüne konulması gerekiyordu. Tepkiler üzerine, özel güvenlikte silahlı görev için lise ve dengi, silahsız görev için ilkokul zorunluluğu getirilerek esnekliğe gidildi. İlkokul mezunlarına şans tanındı. Ancak hiç eğitimi olmayanlara yol kapandı.

Özel güvenlik çalışanları görev süresi ve görev yerinde kolluk kuvvetlerinin yetkisine sahip ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'na tabi oldukları için, işe alınmalarında sıkı güvenlik soruşturmalarından geçiyorlar. Jop, düdük, kelepçe, dedektör, tabanca bulundurmaya yetkili olan görevliler herhangi bir olayda sanığı yakayıp polis ve jandamaya teslim ettiğinde sorumluluğu bitiyor. Soruşturma yapamıyorlar, görev dışında silah taşıyamıyorlar. Büyük olaylarda asıl görevleri durumu kolluk kuvvetlerine bildirmek. Grev yapamaz, lokavt ile işten atılamazlar.

Özel güvenlik şirketleri, emniyette Özel Güvenlik Şube Müdürüğü'nün koordinasyonunda çalışıyorlar.

Özel güvenlik şirketleri

Bursa'da kurulu 23 özel güvenlik firması var. Bursa dışındaki 27 firmanın da Bursa'da yaptığı işler var. Özel güvenlik şirketlerinin kurucu ve yöneticilerinde dört yıllık yüksek okul mezunu olmalarıgerekiyor.

Özel güvenlikçiler...

Özel güvenlik görevlisi olabilmek için TC vatandaşı, silahsız olarak görev yapacaklar için en az sekiz yıllık ilköğretim veya ortaokul; silahlı görev yapacaklar için en az lise veya dengi okul mezunu olmak, 18 yaşını doldurmak, taksirli suçlar hariç olmak üzere, ağır hapis veya altı aydan fazla hapis yememiş olmak, kamu haklarından yasaklı olmamak, görevin yapılmasına engel olabilecek vücut ve akıl hastalığı ile özürlü bulunmamak, temel eğitimi tamamlamış olmak gerekiyor. Eğitim, izin ve harçların maliyeti bin YTL civarında. Özel Güvenik Kimlik Kartı 5 yıl süreyle geçerli

Ücretler

Kurumların özel güvenlik işini kurum dışında, profesyonel firmalara yaptırmasının iki önemli gerekçesi var.

1. Fimalar, ana üretime odaklanıp diğer işleri dışarı yaptımak (outsourcing) eğiliminde.

2. Maliyeti düşürmek, kıdem tazminatları ve yüksek ücretlerden kurtulmak.

Özel güvenlik firmalarında ücret genelde asgari ücret seviyesinde. Bazı firmalarda 550 YTL olan ücret ortalamada 400 YTL civarında. Mesleğe yeni girenlerin yüzde 50'si lise mezunu. Firmalar genel olarak çalıştırdıkarı özel güvenlik görevlisine yılda iki takım iş elbisesi, ayakkabı, günde bir öğün yemek veriyor. SSK ile birlikte Mali Sorumluluk Sigortası'nı yatırması gerekiyor.

Ücret seviyesinin düşüklüğü sektörde sirkülasyona artırıyor. Bir yetkili, "Bin YTL para verip aylarca eğitimle uğraşıp belge alanların bir kısmı birkaç ay çalıştıktan sonra kendine başka iş bulup ayrılıyor" dedi. Büyük kuruluşların kendi bünyesindeki özel güvenlik elemanları, özel güvenlik firmalarında çalışanlardan çok daha yüksek ücret alıyor.

Görüşler:

Yunus Merzifonlu (Bursa Özel Güvenlik Şubesi Md.):

"Yeni yasa ile artık özel güvenlik hizmetleri tamamen standart, denetlenebilir bir seviyeye geldi. Normal kolluk kuvvetlerinden farklı bir statüsü olan özel güvenlik görevlileri görev sahasında memur statüsündedir. Gerekirse zor kullanabilirler. Yetkileri ve sorumlulukları gayet açık. Biz bu işi yapan özel sektör kuruluşlarına gayet yapıcı yaklaşmak istiyoruz. Çünkü yeni bir alan. Birçok şeyi yeni yeni öğreniyorlar. Sorunların üzerine birlikte gidiyoruz. Bursa'nın özel güvenlik alanında diğer illere örnek bir başarı sergilediğini düşünüyorum."

İhsan Gezen (Güvenlik müdürü, emekli j. Asb.):

"Yeni bir alan. Eğitimli eleman bulmak çok zor. Biz sorunu melek içi eğitimlerle çözmeye çalışıyoruz. ARC Güvenlik'te düzenli eğitimler yapıyoruz. Aynı anda 90 kişiye eğitim verdiğimiz 3 salon var. Emniyet müfettişleri, polis okulu öğretmenleri eğitimci olarak bize destek veriyor. Geleneksel bekçi, nöbetçi görüntüsü kalkıyor. Görevini layıkıyle yapan genç, dinamik, giyimi kuşamı düzgün, çalıştığı işyerinin görüntüsünü olumlu etkileyen elemanlar yetişiyor. Eskisi gibi telefona bakma, araba yıkama, köpeğe bakma, indirme bindirme, temizlik gibi angaryaları yaptırmak yasak. Özel alanda, caydırıcı bir güvenlik işi yapıyoruz. Her iş için güvenlik planları hazırlanıp İl Özel Güvenlik Komisyona sunuluyor."

Kadir Arslan (ÜÇES

Güvenlik Ltd. Şti Sahibi)

Şu an yasal çerçeve içinde yaklaşık 850 firma faaliyet gösteriyor. Bu sayının daha fazla artmaması gerekiyor. Sektörün personel ihtiyacı sürekli artıyor. Personel problemini çözmek için sınavların süresi mümkün olduğunca düşürülerek 2 ayda bir yapılmalı, personelin özel güvenlik eğitim kurumuna başladığı tarihten itibaren en az 2 ay içinde çalışma izni ile güvenlik kimlik kartını alabilmesi sağlanmalıdır. Bu açıdan Bursa çok şanslı illerden birisidir. Bursada da özel güvenlik şirketi sahiplerinin bir araya gelerek oluşturacağı derneğin diğer illerdeki sektör dernekleriyle birlikte karar alınmasında etken olması ve özel güvenlik şirketlerinin meslek odası haline getirilmesi gerekmektedir.

Özden Demir (Öz-Güv Özel Güvenlik Ltd. Şti.): "Sektörde en büyük sorun haksız rekabet. Maalesef zararına teklifler verilebiliyor. Ben hizmeti satın alan firmaların sadece fiyata değil, yapılan işe de bakmalarını istiyorum. Çalıştırdığı görevlinin SSK'sını ödemeyenleri, eski elbise ile çalıştıranları duyuyoruz.

Artık herşey yasal, belgeli. Çalışana ne ücret verildiği, ne zaman verildiği de düzenli olarak açıklansın. İşi verenler bunu bilsin. Firmamız 1989'da kuruldu. Recep Bölükbaşı ile ortağız. Şirket merkezinde 12 çalışanımız, güvenlikte 200 civarında elemanımız var. Kalite müdürü olan, ISO 9000'i bulunan ender firmalardan birisiyiz. 40'ın üzerinde firmaya hizmet veriyoruz. Görevlilerimizi gece gündüz periyoduk olarak denetliyoruz, herşey raporlanıyor. Telsizle sürekli haberleşme halindeyiz. Özel güvenlik sektrünün önünü çok açık buluyorum."

Ahmet Şentürk (VIP Şirketler Grubu Bursa Bölge Müdürü):

"VIP Güvenlik merkezi İstanbul'da olan Türkiye çapında 6 bin dolayında elemanı olan bir özel güvenlik firması. Zirat Bankası, Boyner, Akbaşlar gibi kuruluşların güvenliğini yapıyor.

Bursa'da 290 elemanımız var. Ankara, İstanbul, İzmir ve Bursa'da bölge müdürlüklerimiz var. İşlerimiz hızla büyüyor. Türk Telekom'un güvenlik ihalesine giriyoruz. 4 bin eleman kapasiteli büyük bir proje. Bürokrasi yavaş işliyor. Bir kimlik için 10 gün bekleniyor. 3 aydır insanlan sınav bekliyor. Sektörde sirkülasyon sorunu var. İhale kazanmak için maliyetin altında fiyat verenler çalışamının maaşını zamanında sigortasını ödemiyor. Ben kuruluşların zamanla doğru bulacağını, bu tür piyasayı bozan firmaların da silineceğini düşürüyorum."

Rafet Mustafa Karan (Euroserve Franchisee Real Güvenlik Koordinatörü):

"Biz Real olarak Bursalı bir firmayız. Ancak bir STFA kuruluşu olan 6 bini güvenlik, 15 elemanlı Euroserve'in franchising şubesiyiz. Güvenlikte yaklaşık 300 elemanımız var. Uluslarası standartlarda hizmet veriyoruz, her türlü kalite belgemiz var. Yeterli sermayesi, birikimi, donamını olmayan firmaların yarattığı haksız rekabet sektöre zarar veriyor. Sektörü kirletmeye yetiyorlar.

Biz çalışanların ücretini her ayın 15'inde düzenli olarak banka hesaplarına yatırırız. Birçok firma iş verdikleri şirketin çalışanına ne ücret ödediğini, düzenli ödeyip ödemediğini bilmiyor. Bunu mutlaka denetlemeliler.