Proje Bittiği Zaman İşçilerin hakları Ne Olur ? Asıl iş ve alt işveren uygulaması
İş yeri Devrinin İş Sözleşmelerine Etkisi ve İşverenlerin Hukuki Sorumluluğu Türkiye de ki en büyük sorun olan Taşeron Sistemi herkes tarafından bilinmektedir. Ancak asıl iş veren yani ana iş veren yetkilileri yeteri kadar kanun, nizam incelemediği, bilmediği ve bileninde bilmiyormuş gibi davranması taktiği ile ne yazık ki hem işçi hem de ana iş verenler mağduriyetinin ortaya çıktığına defalarca şahit oluyoruz. Arada ise bazı vurguncu diye tabir ettiğimiz taşeron firmalar karlı çıkmaktadır. Şöyle ki İş Kanunu 2. 6. 36. Maddeleri açık bir şekilde asıl işveren ve alt iş verene her zaman çalıştırtıldıkları tüm işçilerin tüm hak ve alacaklarından sorumludur.
Nitekim Yargıtay kararları gereğince de bir gün dahi olsa bile bir iş yerinde bir taşeron gidip diğer taşeron geldiği zaman iş yeri devri hükümleri uygulandığı yeni gelen taşeron firmada diğer işçilerin tüm hak ve alacaklarından sorumludur. İşçi dava açtığı zaman son taşeron firma ile asıl iş vereni dava eder. Yasal haklarını alır. Daha sonrasında ise alt iş verenle asıl iş veren birbirlerine rücu edebilirler. Asıl iş veren yani ana iş veren taşeron firma ile kendi aralarında yaptıkları sözleşmeler işçiyi bağlamaz. İşçi dava ederse her iki firmada yasal haklarını alır.
Bazı işverenlerin beni ilgilendirmez sen şurada mısın yok şöyle yok böyle gibi bahaneler hukuki olarak bir hükme sahip değildir. İş verenlerin profesyonel davranması halinde ne kendileri ne de işçiler mağduriyetleri çıkmaz. Dolayısı ile proje bittiği zaman iş veren size aynı şartlarda, aynı koşullarda ve size yakın bir proje sunmak zorundadır. Kesinlikle hiçbir hakkınızı değiştiremez. Değiştirdiği zaman ise işçi bunu kabul etmek zorunda değildir. İşçi aynı projede yani asıl işverende çalışmaya devam etmesi halinde ise yeni gelen taşeron firma yani alt işveren ile asıl işveren işçiyi tüm hakları ile devir almış olmaktadır. İşçi asıl iş verne ile çalışmaya başladığı zaman veya alt iş veren de birinde çalıştığı zaman veyahuta asılı işverende kendi bünyesine geçtiğinde kıdeme ve ihbar hakkı talep edemez. Bu hakları isteyen işçi her iki firma ile de ilişkisini kesmesi gerekir.
Ayrıca asıl işveren ile alt işveren işçilere şunları demektedir; ‘’Senin kıdem ve diğer haklarında bizde değildir, ondadır. ’Böyle diyerek topu birbirine atmaktadırlar. Ancak taşeron işçisi örnek olarak kıdem tazminatı için hem asıl işveren hem de alt işvereni dava ederek her ikisinden de hakkını alır. Peki işçiye işveren proje sunamadığı veyahut ta haklarında herhangi bir değişiklik yapmaya çalıştığı zaman işçi bunu kabul etmezse ne gibi hakları olur ? İşçi, işe iade davası açarak 8 ile 12 maaş arasında iş güvence tazminat hakkı vardır. İş veren dava sonunda işçiyi işe çağırsa ya da aynı şart ve koşullarda işçiyi işe başlatsa bile işçiye 4 maaşını ve diğer sosyal haklarını ödemek zorundadır. Şayet işe başlatmazsa burada da 8 ile 12 maaş arasında iş güvence tazminatı + kıdem + ihbar +yemek, yol gibi işçilik haklarını toplu bir şekilde işçiye ödemek zorundadır. 6 aydan fazla çalışan bir işçi tüm bu haklarını kazanmış olur. Çalışanlara tavsiyemiz kesinlikle işverenlerin tatlı sözlerine kanmayıp yasal haklarını aramasıdır. Özellikle bazı işverenlerin kendinize açık kapı bırakın, iyi ayrılalım gibi tatlı sözleri söyleyip işçileri kandırdıkları herkes tarafından bilinmektedir. Çalışanların ise duygusal değil profesyonel davranmasını tavsiye ederim.
Yılık izin konusu
Alt işveren işçilerinden, alt işvereni değiştiği hâlde aynı işyerinde çalışmaya devam edenlerin yıllık ücretli izin süresi, aynı işyerinde çalıştıkları süreler dikkate alınarak hesaplanır. Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.
Birçok işveren işçiden imzayı aldıktan sonra artık tavrı ve davranış şekli değişmektedir. Bu hususta işçiler iradelerine sahip olup işverenlerden korkmayıp haklarını aramalarını temenni ediyoruz. İşçiler yasal hakları için bize başvurarak ta hukuki destek alabilirler.
Abdurrahman KONYAR
Özel Güvenlik İşçi hakları
İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku
Sosyal Medyada Bizi Takip Edin
SEN DE DÜŞÜNCELERİNİ PAYLAŞ!