KHK Kadrolu İşçiler İçin Toplu Sözleşme Görüşmeleri Ne Zaman?

Taşeron İşçi – Taşerondan gelen işçilerin toplu iş sözleşmesi belediyelerde 30 Haziran 2020 tarihinde, diğer kurumlarda da 31 Ekim 2020 tarihinde sona erecek. Taşerondan gelen işçilerden ve sendikalardan bu yönde talep olmakla beraber, toplu iş sözleşmesi ile tayin hakkı verileceğine ilişkin bir bilgi şu an için bulunmuyor. Toplu iş sözleşmesinde bu yönde bir hüküm konulması yeterli olmaz. Yasa ya da kararnameyle düzenleme yapılması gerekir. Toplu sözleşmeler sona ermeden önce görüşmeler başlayacak ve işçilerin 2021 yılında geçerli olacak toplu sözleşmeleri imzalanacak.  Görüşmelerin Mayıs ayında başlaması bekleniyor. Yıllardır süren sancılı süreç sonunda kadro talepleri gerçekleşen taşeron işçiler sonunda kadroya alınarak 4/D statüsüne kavuşan taşeron işçiler kavuştukları bu yeni statüde eski düzenden farklı olarak kazanımlar elde etmektedir. Bunlardan en önemlisi de maaşlarına yapılacak zamlardır. Yüksek Hakem Kurulunun aldığı karara göre ise kamudaki taşerondan 4D li olan kadrolu işçilere 2020 ekim; yerel yönetimlerdeki taşerondan 4D li olan kadrolu işçilere de 2020 haziran ayına kadar her 6 ayda bir yüzde 4 oranında zam yapılması kararı alınmıştı. 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) uyarınca, taşeron işçiler çakılı kadro ile kamu kurumlarına alındılar. Herhangi bir değişiklik yapılmadığı takdirde, emekli oluncaya kadar mevcut kurumlarında çalışabilecekler. Eğitim, eş durumu gibi nedenlerle tayin isteyemeyecekler. 696 sayılı KHK ile sürekli işçi kadrolarına geçişi yapılan ve mevcut iş yerinden bildirilen işçiler de yetki tespitinde dikkate alınacaktır. Kanun koyucunun istisnai düzenleme sevk ettiği husus, farklı iş kolundan yeni tescil edilen iş yerleri bakımından yetki başvurusunun yapılması durumudur. Maddeye göre yeni tescil edilen iş yerlerinde 31 Ekim 2020'den önce yetki başvurusu yapılamayacaktır. Zaten bu tarih itibariyle de bu işçiler de mevcut iş yerinden bildirilecektir. Açıklanan maddi ve hukuki olgular karşısında 696 sayılı KHK ile sürekli işçi kadrolarına geçişi yapılan ve mevcut iş yerinden Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilen işçilerin yetki tespit başvurusunda dikkate alınması gerektiği hususu tartışmasızdır. Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, asgari ücret artışını taşeron işçilere yansıtıp yansıtmayacaklarını soran belediyelere iki farklı görüş verdi. İlk görüş yazısında, kadroya alınan taşeron işçilerin 1 Ocak 2018 tarihindeki çıplak ücretlerinin esas alınacağı, asgari ücretle olan bağlarının koptuğu kaydedildi. İkinci görüş yazısında ise sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücretlerinin kadroya alınırken işçiyle idare arasında imzalanan iş sözleşmesine göre belirlenmesi gerektiği belirtildi. Yüksek Hakem Kurulu'nun aldığı karara göre ise kamudaki taşeron işçilere 2020 ekim; yerel yönetimlerdeki taşeron işçilere de 2020 haziran ayına kadar her 6 ayda bir yüzde 4 oranında zam yapılacak. Yüksek Hakem Kurulu Toplu sözleşmede taşerondan kadroya geçen işçiler için şu madde yer aldı: “696 sayılı KHK kapsamında daimi işçi kadrosuna geçirilen alt işveren işçilerle ilgili çalışmalar 2020 yılından itibaren yapılacaktır.”    Toplu sözleşme gereğince maaşlarına yüzde 4 oranında zam yapılan taşeron işçilerden maaşları asgari ücretin altında olan olursa o maaşlar asgari ücret seviyesine çekilecek.  TAYİN HAKKI Taşeron işçilerin maaş zammı konusunun yanında düzenleme bekledikleri bir diğer alan tayin hakkı. KHK ile kadroya alınmalarının ardından mali ve sosyal haklar çizelgesinde yer almayan bu hak için açılan bazı dava örnekleri de bulunuyor. Bu noktada bakanlığın tayin hakkı için çalışma yapmasını isteyen taşeron bu düzenlemeninde yasalaşmasını bekliyorlar. MAAŞ TABLOSU Yayımlanan duyuruda işçilere verilecek maaşlara da yer verildi. İşte alınacak temizlik görevlis, güvenlik görevlisi ve ustalara verilecek maaş: TAŞERON İŞÇİLERE ASGARİ ÜCRET ZAMMI VAR MI? Kurumlarda çalışan taşeron işçilerin maaşlarına asgari ücret tutarında zam yapılması konusu herhangi bir adım atılmış bulunmuyor. Toplu sözleşme gereğince maaşlarına yüzde 4 oranında zam yapılan taşeron işçilerden maaşları asgari ücretin altında olan olursa o maaşlar asgari ücret seviyesine çekilecek. Kurumlarda 4/D statüsünde çalışan taşeron işçilerin maaşları konusunda bazı belediyeler seçimden önce önemli adımlar atmışlardı. Kocaeli Belediyesi tarafından atılan adımda taşeron işçilerin maaşlarına günlük 21 TL aylık ise 635 TL zam yapılmıştı. Buna benzer kararlar seçimlerden hemen önce birkaç belediye tarafından alındı. Taşeron işçi olarak çalışırken 2 Nisan itibariyle sürekli işçi ve belediye şirketlerine geçen çalışanlar için ise Yüksek Hakem Kurulu kararı ile yürürlüğe giren toplu iş sözleşmesi hükümleri 2020 yılına kadar geçerli olacak sosyal ve mali hakları düzenlenmişti. Yüksek Hakem Kurulu kararı ile yürürlüğe giren toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre işçilere 6 şar aylık dilimlerde yüzde 4+4 şeklinde zam yapılması kararlaştırılmıştı. Fakat ücretlerde oluşabilecek enflasyon farkı ve belediye şirketlerine geçen işçilere ilave tediye vb. bir çok konuda mali ve sosyal haklar yönünden eksikliği ortaya çıkmış, kadroya geçen işçiler ve sendikalar tarafından eleştirilmişti. KAMU İŞÇİLERİNE DE ENFLASYON FARKI VAR Sayıları yaklaşık 200 bini bulan kamu işçileri de yıllık verilen zam oranları enflasyonun altında kalırsa enflasyon farkını alabiliyorlar. Kamuda ve yerel yönetimlerde çalışan yaklaşık 900 bin taşeron işçi, nisan ayında kadroya alındı. Kadroya alma işlemleri 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) çerçevesinde gerçekleştirildi. Söz konusu KHK'de, kadroya alınan işçilerin ücretlerinin, taşeronda iken imzalanmış toplu sözleşmedeki ücret tutarından fazla olamayacağı öngörüldü. Yüksek Hakem Kurulu'nun aldığı karara göre ise kamudaki taşeron işçilere 2020 ekim; yerel yönetimlerdeki taşeron işçilere de 2020 haziran ayına kadar her 6 ayda bir yüzde 4 oranında zam yapılacak. TAŞERON İŞÇİLERE SAĞLANAN MALİ VE SOSYAL HAKLAR LİSTESİ Devlet kurumlarında kadrolu olara çalışamamakta olan 4/D statüsünde ki çalışanlara yapılan ödemeler; Aylık Ücretle Yapılan Ödemeler Taşeron işçilere aylık ücretle beraber çocuk yardımı, yemek yardımı, yakacak yardımı, sorumluluk primi ödemesi yapılır. Çocuk yardımı taşeron işçilere 3 çocuğa kadar ödenir ve ödemeler her çocuk için 25 TL tutarında yapılır. Yemek yardımı ödemeleri ise fiilen çalışan günler için öğün yemek olarak verilir. Yemek verilmediği takdirde karar tarihinden itibaren fiilen çalışılan günler için 5,00 TL/Gün tutarında ödeme yapılır. Yakacak yardımı taşeron işçilere her ay 30 TL yakacak yardımı ödemesi yapılır. Sorumluluk primi olarak ise; direksiyon, silah yada risk primi ödemeleri yapılır. Yıllık Tek Sefer Yapılan Ödemeler 4/D'li kamu çalışanlara yıllık yapılan ödemeler ise öğrenim yardımı, bayram ikramiyesi ödemesi, evlenme yardımı, doğum yardımı, hastalık yardımı, tabi afet yardımı, ölüm yardımı ödemeleri yapılır. Taşeron işçilere yapılan öğrenim yardımı her yıl Eylül ayında eğitim gören çocuklar için yapılır. Bayram ikramiyesi ödemeleri Ramazan ve Kurban Bayramlarında ödenir. Evlenme yardımı, doğum yardımı gibi ödemeler ise mevzuata göre yapılır. BELİRSİZLİK NEREDEN KAYNAKLANIYOR? Belirsizlik de tam bu noktada ortaya çıkıyor. İşçilerin kadroya alınması sırasında her kurum işçilerle ayrı sözleşme imzaladı. Taşeron işçiler kadroya alınmadan önce, kurumların büyük kısmında ücretler sabit bir rakam üzerinden değil, "Asgari ücretin yüzde 20 fazlası", "Asgari ücretin yüzde 50 fazlası" şeklinde düzenleniyordu. Bu işçiler hem asgari ücret artışından, hem de toplu iş sözleşmesiyle belirlenen dönemsel artışlardan yararlanıyorlardı. Habertürk'ten Ahmet Kıvanç'ın haberine göre, bazı kurumlar, kadroya alınma tarihinde ödenmekte olan ücreti sabit tutara çevirdi, kimi kurumlar ise eski sözleşmedeki gibi asgari ücrete endeksli uygulamaya devam etti. Örnek vermek gerekirse, nisan ayında "Asgari ücretin yüzde 50 fazlası" şeklinde sözleşmesi bulunan bir işçi için, o tarihteki asgari ücret üzerinden 2 bin 404 TL ödeniyordu. Bazı kurumlar, yeni sözleşmeyi 2 bin 404 TL üzerinden imzaladı. Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın görüşü de uygulamanın bu şekilde olması yönünde. Bunlarda belirsizlik yok. Sözleşmesi bu şekilde sabit tutara çevrilmiş olanlar, 2019 yılında asgari ücret artışından yararlanamayacaklar. Bunların ücretlerine, Yüksek Hakem Kurulu kararı doğrultusunda sadece yüzde 4 artış yapılacak. "SAYIŞTAY ZİMMET ÇIKARTABİLİR" ENDİŞESİ Buna karşılık, "Asgari ücretin yüzde 50 fazlası" gibi sözleşme imzalanmış kurumlarda ise belirsizlik bulunuyor. Taşeron işçilerin yüzde 80'inin sözleşmesinin bu şekilde yapıldığı belirtiliyor. Bu kurumlarda asgari ücret artışının işçi ücretlerine yansıtılması durumunda, Sayıştay'ın sorumlulara zimmet çıkartabileceği yorumları yapılıyor. Taşerondan kadroya geçen işçilere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve Bakanlığın internet sitesinde yayımlanan toplu iş sözleşmesi hükümleri gereği yüzde 4 zam uygulanacağı belirtilerek, bu aşamada yüzde fazlalarının ödenemeyeceği ifade edilmektedir. İşte Bakanlığın o yazısı;  

T.C. AİLE, ÇALIŞMA VE SOSYAL HİZMETLER BAKANLIĞI

Çalışma Genel Müdürlüğü Sayı: 511867..-900-E. 3166 …                                                                        16.12.2019 Konu: 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilerin ücretleri hk. ….. ………. İL MÜDÜRLÜĞÜNE İlgi: 09.12.2019 tarihli ve 8827…. -900 E. 31203.. sayılı yazınız. İlgi yazınız ve eki …. ….. Hizmet Merkezi Müdürlüğü’nün, Müdürlüklerinde hizmet alımı sözleşmesi kapsamında çalıştırılmakta olan personellerin, 696 sayılı KHK düzenlemesinden yararlandırılarak 4/d işçi statüsü kazandırılan işçilerin 01.01.2019 tarihinden itibaren geçerli olan güncel asgari ücret üzerinden ödenmeyen … % yüzdelik artışlarının geriye dönük ödenip ödenmeyeceği, aynı şekilde önümüzdeki maaş dönemlerine yansıtılıp yansıtılmayacağı konusunda görüş talebini konu alan 05.12.2019 tarihli ve E.3094… sayılı yazısı incelenmiştir. Bilindiği gibi  üzere,  alt işveren işçilerinin kamuda istihdamına ilişkin çalışmalar tamamlanmış olup, 24/12/2017 tarihli ve 30280 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan 696 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 127. Maddesiyle, 27/06/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen geçici 23. ve geçici 24. üncü maddelerinde belirtilen kamu kurum ve kuruluşlarında 045/01/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından çalıştırılanların sürekli işçi kadrolarına veya mahalli idare şirketlerinde işçi statüsüne geçirilmesine ilişkin hususlar düzenlenmiştir. Anılan Kanun Hükmünde Kararname’nin 127 nci maddesiyle, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye eklenen geçici 25 nci maddesinde de “Geçici 23 üncü ve geçici 24 üncü maddeler kapsamına giren hususlara ilişkin usul ve esaslar ile bu maddelerin uygulanmasında ortaya çıkacak tereddütleri giderecek idareler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müştereken belirlenir.” hükmü öngörülmüştür. Bu hükme dayanılarak hazırlanan “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar”, 01.01.2018 tarihli ve 30288 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. Anılan Tebliğde, kurumlar ve hizmet alımı sözleşmesi itibariyle, hak sahipliği açısından kapsam, sürekli işçi kadrosuna geçirilme süreci, tespit komisyonu, inceleme kriterleri, ilan tespit komisyonu kararına itiraz ve süresi, sınava girmeye hak kazananların belirlenmesi, sınavlara ilişkin hususlar, işçi kadrosuna geçirilme ve benzeri hususlar düzenlenmiştir. Tebliğin 21. maddesinde ise, sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerin ücreti ile diğer mali ve sosyal hakları belirlenmiştir. Bu çerçevede, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarınca işlemler yürütülmektedir. Ayrıca, 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23. maddesinin altıncı fıkrasında; geçişten önce ya alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en sona erecek toplu iş sözleşmesinin ya da toplu iş sözleşmesinin bulunmaması halinde bireysel iş sözleşmesinin, anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacağı düzenlenmiştir. Geçişi işlemleri tamamlanan işçilere idarelerce uygulanmak üzere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu iş sözleşmesinin ücret, mali ve sosyal haklara ilişkin hükümleri ise Bakanlığımız resmi internet sayfasında yayınlanmıştır. Söz konusu toplu iş sözleşmesinin “Ücret” başlıklı maddesinde;  01.01.2018- 30.06.2018 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2018 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. Ancak bu dönemde verilmiş bir ücret zammı varsa %4(yüzde dört)’ten mahsup edilir. 07.2018-31.12.2018 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 30.06.2018 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2018 tarihinden itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 01.2019-30.06.2019 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 07.2019-31.12.2019 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 30.06.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2019 tarihinden itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 01.2020-30.06.2020 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 01.01.2020 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır. 07.2020-31.10.2020 tarihleri arası ücret zammı: İşçilerin 30.06.2020 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine 01.07.2020 tarihinden itibaren %4(yüzde dört) oranında zam yapılmıştır.” hükmüne yer verilmiştir. Sonuç olarak; Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve Bakanlığımız internet sitesinde yayımlanan toplu iş sözleşmesi hükümleri 375 sayılı KHK’nın geçici 23. ve 24. maddesi kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçilere uygulanacaktır. Bilgilerinizi rica ederim.”KamuAjans