Taşerona sessiz kalan sendikalara büyük kıyak

Meclis Plan Bütçe Komisyonu’nda görüşülen torba yasaya çok tartışılacak bir madde eklendi.

Düzenleme ile sendikaların yüzde üç olan işkolu barajı yüzde 1’e indiriliyor. Ancak bu düzenleme sadece Ekonomik ve Sosyal Konsey’e (ESK) üye sendikalar için geçerli. Yeni kurulan, bağımsız veya bundan sonra kurulacak olan sendikalar yüzde 3 barajına tabi olacak. Buna göre yeni kurulan bir sendika, toplu sözleşme yapabilmek için mevcut sendikanın üç katı üye kaydetmek zorunda kalacak. Düzenleme ile Türk-İş, Hak-İş ve DİSK’e bağlı sendikalara büyük bir kıyak yapılırken yeni sendikaların önü kesiliyor. Hükümetin, taşeronu yaygınlaştıran torba yasaya sessiz kalan sendikalara, bunun karşılığı olarak baraj kıyağında bulunduğunu belirtiyorlar. Düzenlemenin sendikal örgütlenmenin önünü keseceğine dikkat çeken uzmanlar, maddenin Anayasa’nın eşitlik ilkesine ve örgütlenme özgürlüğüne de aykırı olduğunu belirtiyorlar. Yeni sendikaların önünün kesilmesi ayrıca kayıt dışılığı ve taşeronlaşmayı yaygınlaştıracak.

Türkiye’de sendikalar uzun yıllar, ölü ve emeklileri üye göstererek toplu sözleşme yetkisi aldılar. Bu çarpıklığa son vermek için 2009’da, sendikalı işçi verilerinin SGK kayıtları esas alınarak belirlenmesini öngören bir düzenleme Meclis’te yasalaştı. Ancak yüzde 10 barajı nedeniyle sendikaların gerçek üyeleriyle toplu sözleşme yetkisi alabilmeleri mümkün değildi. Barajın düşürülmesine ise ‘yeni sendikalar kurulur’ gerekçesiyle karşı çıkıyorlardı. Bu durum 4 yıl devam etti. Meclis’ten geçen sendika işçi sayısının SGK kayıtlarına göre belirlenmesi maddesi, her 6 altı ayda bir yapılan uzatma ile 2012’ye kadar ertelendi. 2012’de ara formül bulunarak yeni Sendikalar Kanunu yasalaştı. Buna göre yüzde 3 işkolu barajına sendikaların uyum sağlaması için kademeli bir geçiş uygulanacaktı. İşkolu barajı Ekonomik ve Sosyal Konsey’e üye konfederasyonlara bağlı işçi sendikaları için 2016’ya kadar yüzde bir, Temmuz 2018’e kadar yüzde iki, Temmuz 2018’den sonra ise yüzde üç olarak uygulanacaktı. Herhangi bir konfederasyona üye olmayan bağımsız sendikalar için işkolu barajı, her zaman yüzde 3 olarak yasalaştı. Böylece 2018’e kadar eşitsizlik olsa da bu tarihten itibaren bütün sendikalar eşit şartlarda yarışacaktı.

YENİLERE YÜZDE 3 ŞARTI ANAYASA’YA AYKIRI

Yeni çalışma, sendikaların tepkisine neden oldu. Aksiyon İşçi Sendikaları (Aksiyon-İş) Başkanı Vedat Öztürk, getirilmek istenen maddenin yeni sendikaların önünü keseceğini ve eşitlik ilkesine aykırı olduğunu söyledi. Öztürk, şöyle konuştu: “Ekonomik Sosyal Konsey’e üye sendikalar için yüzde 1 olan barajın yeni sendikalar için yüzde 3 olması, büyük bir ayrımcılık ve haksızlıktır.”