Sosyal denge tazminatı'nın ödenme şartları nelerdir taşeron işçileri yaralanma hakkı var mı

Buna göre, kurumlar tarafından yapılacak denge tazminatı ödemelerinde, kamu görevlileri arsında sendika üyesi olmalarına veya olmamalarına göre bir ayrıma gidilemeyecek, personelde belli bir sendikaya üye olma şartı aranmayacak ve söz konusu kurumlarda kamu görevlisi kapsamına giren tüm personelin (memur, 4/B, 4/C gibi) bu ödemeden yararlandırılması gerekecektir. Sosyal denge sözleşmesi imzalayan sendikanın üyesi olmayan kamu görevlilerinden aynı unvanlı personelden alınacak aidatın iki katına kadar taraf sendika sosyal denge sözleşmesi aidatı alabilecektir.

* Sosyal Denge Tazminatı'nın ödenme şartları nelerdir?

375 sayılı KHK'nin ek 15'inci maddesi ile bu ödemenin nasıl yapılacağının çerçevesi çizilmiş, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde ise Sosyal Denge Tazminatı'nın nasıl ödeneceği ile hangi hallerde ödenmeyeceği açıkça belirlenmiştir. Buna göre;

1- 27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı KHK'nin ek 15'inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeyi yapmak ihtiyari olup, zorunlu değildir.

2- Yapılacak sözleşme, toplu sözleşme dönemi ile sınırlı olarak uygulanır ve sözleşme süresi hiçbir şekilde izleyen mahalli idareler genel seçimi tarihini geçemez. Mahalli idareler genel seçim tarihini izleyen üç ay içerisinde de toplu sözleşme dönemiyle sınırlı olmak üzere sözleşme yapılabilir. Bu sözleşmeye dayanılarak yapılan ödemeler kazanılmış hak sayılmaz

3- Sosyal Denge Tazminatı'nın ödenebilecek aylık tutarı, 4688 sayılı Kanun'a göre yapılan toplu sözleşmede belirlenen tavan tutarı geçmemek üzere ilgili belediye ve il özel idaresi ile ilgili belediye ve il özel idaresinde en çok üyeye sahip kamu görevlileri sendikası arasında anılan Kanunda öngörülen hükümler çerçevesinde yapılabilecek sözleşmeyle belirlenir.

* Ödenecek aylık sosyal denge tazminatı tutarı nasıl hesaplanır?

Belediyeler ve bağlı kuruluşları ile il özel idarelerinin kadro ve pozisyonlarında istihdam edilen kamu görevlilerine, 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde yer alan usul ve esaslar çerçevesinde ödenebilecek sosyal denge tazminatı aylık tavan tutarı en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) %100'üdür. Yani 9500 * 0,11794 = 1.120 TL'dir.

Toplu sözleşmeye hüküm konulsa da bu rakamdan daha fazla belirleme yapılamaz. Sosyal denge tazminatı vergiden istisna tutulmadığı için hem % 15 gelir vergisi hem de 0,00759 oranında damga vergisi kesintisi yapılacaktır. Bu kesintiler yapıldıktan sonra ödenecek azami tazminat tutarı ise 944 TL olacaktır.

Bu tazminatın verilmesi yönünde yapılabilecek sözleşmelerde, tavan tutarı aşmamak kaydıyla ödenebilecek tazminatın aylık tutarı, görev yapılan birim ve iş hacmi, görevin önem ve güçlüğü, görev yerinin özelliği, çalışma süresi, kadro veya görev unvanı ile derecesi gibi kriterlere göre farklı olarak belirlenebilir.

* Her mahalli idare personeli sosyal denge tazminatı alabilir mi?

Bazı şartları taşımayan mahalli idareler bu sözleşmeyi imzalayamazlar ve buralarda görev yapan personel bu tazminatı alamaz. Buna göre, Sosyal Denge Tazminatı Sözleşmesi yapılacak ilgili mahalli idarelerin;

1- Vadesi geçmiş vergi, sosyal güvenlik primi ile Hazine Müsteşarlığı'na (Hazine ve Maliye Bakanlığı'na) olan borç toplamının gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin yüzde onunu aşmaması,

2- Ödeme süresi geçtiği halde ödenmemiş aylık ve ücret borcu bulunmaması,

3- Gerçekleşen en son yıla ilişkin toplam personel giderinin, gerçekleşen en son yıl bütçe gelirlerinin belediyelerde % 30'unu, il özel idaresinde % 25'ini aşmaması, gerekmektedir. Bu şartların taşınmaması hallerinde bu madde kapsamında sözleşme yapılamaz. Haliyle sözleşme yapılmayan kurumlarda çalışan personel ise bu ödemeden yararlanamaz.

Ayrıca, bu şartları taşımadığı halde sözleşmenin yapılmasından sonra bu koşulların oluşması durumunda mevcut sözleşme kendiliğinden hükümsüz kalır.

* Bazı mahalli idareler tazminattan yararlanamayacakları ayrıca belirliyor

Bazı mahalli idareler yapmış oldukları toplu sözleşmelerde Sosyal Denge Tazminatı alamayacak personeli ayrıca belirlemektedirler. Buna göre;

1- 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 125 inci maddesinde belirtilen aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarının kesinleşmesi halinde 1 ay süresince,

2- Kararın kesinleşip kesinleşmediğine bakılmaksızın geçici olarak görevden uzaklaştırılma, tutukluluk veya hükümlülük hallerinde görevden uzak kalınan süre boyunca,

3- Ücretsiz izin alınması halinde izin süresince, sözleşme hükümlerinden yararlandırılmamaktadırlar.

Ayrıca, kendi kurumundan sosyal denge tazminatı alan geçici görevli memur personel de sözleşme hükümlerinden yararlandırılmamaktadır. Görüleceği üzere, bu konuda yeknesaklık yoktur.

Sonuç olarak belediyelerin yapmış oldukları toplu sözleşmeler incelendiğinde bazı belediyelerin işin suyunu çıkardığı görülmektedir. Kimileri emekli ikramiyesini fazla ödemekte, kimileri bayram ikramiyesi ödemekte, kimileri konuyla ilgisi olmayan düzenlemeler yapmakta, kimileri de sosyal denge tazminatını belirlenen tavanın üzerinde ödeyerek sistemi ve kendilerini zora sokmaktadırlar. Dolayısıyla kimse babasının malını taksim etmediği için bu konulara çeki düzen verilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Aksi takdirde mevzuat dışı ödeme yarışları duvara çarpar ve sonuçta da üzülen yine personel olur.